BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Praktyka kliniczna
Leczenie przeciwgrzybicze w onkologii i hematologii
Dr hab. med. Lidia Gil
Inwazyjne zakażenia grzybicze (invasive fungal infection – IFI) stanowią istotne powikłanie współczesnych terapii onkologicznych i hematologicznych, związane zarówno z chorobowością, jak i śmiertelnością w ich przebiegu. Grupa wysokiego ryzyka IFI obejmuje chorych na nowotwory hematologiczne leczonych intensywnie oraz biorców transplantacji allogenicznych komórek krwiotwórczych. Główne czynniki etiologiczne to Aspergillus spp., Candida spp., rzadziej Mucormycetes i inne grzyby pleśniowe. W pracy przedstawiono zasady leczenia potwierdzonej grzybicy, leczenia wyprzedzającego i empirycznego oraz podstawy profilaktyki przeciwgrzybiczej w oparciu o aktualne rekomendacje.
Inwazyjne zakażenia grzybicze (invasive fungal infection – IFI) stanowią istotne powikłanie współczesnych terapii onkologicznych i hematologicznych, związane zarówno z chorobowością, jak i śmiertelnością w ich przebiegu.
Wystąpienie inwazyjnego zakażenia grzybiczego wiąże się często z koniecznością odroczenia lub przerwania leczenia onkologicznego, co z kolei niekorzystnie wpływa na wyniki leczenia przeciwnowotworowego. Zidentyfikowano wiele czynników wpływających na zwiększone ryzyko wystąpienia IFI. Czynniki klasyczne obejmują m.in.:
- neutropenię, zwłaszcza długotrwałą,
- steroidoterapię,
- leczenie immunosupresyjne,
- podeszły wiek,
- rozpoznanie ostrej białaczki,
- transplantację allogenicznych komórek krwiotwórczych,
- obecność protez i cewników naczyniowych.
Wymienia się także czynniki geograficzne, metaboliczne, takie jak cukrzyca czy stany przeładowania żelazem, oraz genetyczne, predysponujące do rozwoju IFI.[1] Analiza powyższych czynników pozwala na wyodrębnienie grup wysokiego ryzyka rozwoju IFI, które obejmują chorych leczonych intensywnie z powodu ostrych białaczek szpikowych i zespołów mielodysplastycznych oraz pacjentów poddawanych transplantacji allogenicznych komórek krwiotwórczych (allogeneic stem cell transplantation – alloSCT).[2-4] Intensyfikacja leczenia onkologicznego i stosowanie nowoczesnych terapii ingerujących w funkcjonowanie układu immunologicznego wpływają jednak na poszerzanie grupy ryzyka, np. o ostre białaczki limfoblastyczne i chłoniaki agresywne, co potwierdzono w ostatnim czasie.[5,6] Wśród chorych leczonych zachowawczo z powodu guzów litych, szpiczaka plazmocytowego, chłoniaków mało agresywnych i nowotworów mieloproliferacyjnych ryzyko wystąpienia IFI jest niskie, szacowane na mniej więcej 1 proc.
Najczęstsze zakażenia grzybicze u chorych leczonych z powodu nowotworów spowodowane są przez Aspergillus spp. i Candida spp. Rzadziej obserwuje się zakażenia wywołane przez Mucorales oraz Fusarium czy Scedosporium, a także Cryptococcus sp.[4]