Ryc. 3. Zmiany o typie hand-foot skin reaction (HFSR) na podeszwach stóp u tej samej pacjentki.
Zmiany tego typu u pacjentów leczonych anty-BRAF powstają nadspodziewanie szybko, nierzadko w ciągu kilku tygodni. Lokalizują się najczęściej na skórze odsłoniętej (twarz, ramiona, górna część tułowia). Bez wątpienia najważniejszym czynnikiem przyśpieszającym ich rozwój jest promieniowanie UV.[9] Dlatego niezmiernie ważne jest zalecanie wszystkim pacjentom stosowania całkowitej fotoprotekcji (tj. kremy z filtrem SPF 50+, nakładane kilkukrotnie w ciągu dnia). Ze względu na potencjalnie złośliwy charakter niektórych rozrostów keratynocytarnych pojawiających się podczas kuracji anty-BRAF wskazane jest regularne ich monitorowanie. Zaleca się badanie histologiczne zmian podejrzanych klinicznie o raka kolczystokomórkowego.[1] Mnogie zmiany o typie brodawek skórnych czy rogowacenia słonecznego mogą być leczone z powodzeniem za pomocą kriochirurgii lub miejscowymi preparatami 5-fluorouracylu.[7] Rak kolczystokomórkowy powinien być usuwany chirurgicznie z odpowiednimi marginesami resekcji.
Podsumowanie
Objawy dermatologiczne to jedne z częstych działań niepożądanych chemioterapeutyków. Nowoczesne, celowane terapie onkologiczne charakteryzują się nowymi, dotychczas nieobserwowanymi skórnymi działaniami niepożądanymi. Dlatego obok dobrze znanych objawów, takich jak:
- suchość skóry,
- łysienie,
- zaburzenia pigmentacji
obserwować można obecnie takie jak:
- HFSR,
- osutki trądzikopodobne,
- rozrosty keratynocytarne.
Wszystkie skórne działania niepożądane leczenia onkologicznego, mimo że w większości nieniosące zagrożenia dla życia, charakteryzują się dużą uciążliwością dla pacjenta i skutkują istotnym obniżeniem jakości życia. W większości przypadków skutecznie można łagodzić objawy tych dolegliwości bez negatywnego wpływu na prowadzone leczenie. Dlatego tak ważna wydaje się współpraca w tej kwestii lekarzy onkologów z dermatologami.