Aktualne poglądy

Rola komórek macierzystych w nowotworach ginekologicznych

Prof. dr hab. med. Janina Markowska1
Prof. dr hab. med. Anna Markowska2

1Klinika Perinatologii i Chorób Kobiecych Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

2Katedra i Klinika Onkologii Oddział Ginekologii Onkologicznej Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

Adres do korespondencji: Prof. dr hab. med. Janina Markowska, Klinika Onkologii UM, ul. Szamarzewskiego 82/84, 61-569 Poznań

Badania eksperymentalne i kliniczne dowodzą, że jedną z przyczyn niepowodzeń w terapii nowotworów złośliwych jest istnienie komórek macierzystych raka – CSCs (cancer stem cells), które występują w guzach zarówno litych, jak i hematologicznych.[1,2,3,4] CSCs są niezróżnicowane i mogą inicjować proces nowotworowy, posiadając zdolność przekształcania się we wszystkie typy komórek nowotworowych.[2,5]

Komórki macierzyste raka po raz pierwszy zostały wyizolowane z przeszczepu ludzkiej ostrej białaczki szpikowej u myszy ze złożonymi niedoborami immunologicznymi.[6]

CSCs to mała subpopulacja komórek w często heterogennym guzie, stanowiąca ok. 2-5 proc. jego masy, będąca przyczyną chemio- i radiooporności, nawrotu raka i tworzenia przerzutów.[7,8,9,10]

CSCs posiadają wyjątkowe właściwości, do których należą[2,5,11,12,13,14]:

  • zdolność do samoodnowy i różnicowania się,
  • asymetryczne podziały komórkowe,
  • przebywanie w stanie nieaktywnym (faza G0/G1) jako dormant cells,
  • zdolność do naprawy DNA,
  • nadekspresja białek transporterów przezbłonowych ABC (ATP – binding cassette family), do których należą:
    • glikoproteina P (Pgp),
    • białko oporności wielolekowej MRP1 (multidrug resistance protein 1),
    • białko oporności w raku piersi BCRP (breast cancer resistance protein).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rak piersi

Wśród guzów litych pierwsze doniesienia o roli komórek macierzystych BCSCs dotyczyło subpopulacji komórek CD44+/CD24, której ekspresja była związana z przerzutowaniem i [...]

Rak jajnika

CSCs raka jajnika wyizolowano w 2005 roku w Indiach z surowiczego raka jajnika.[24] Dotychczas zidentyfikowano kilka typów CSCs i określono ich [...]

Rak endometrium

Istnienie CSCs raka endometrium zostało opisane jako subpopulacja boczna – SP (side population) z markerami charakterystycznymi dla komórek macierzystych. Opisano komórki [...]

Rak szyjki macicy

Badania wykazały, że CSCs w raku szyjki macicy mogą odgrywać kluczową rolę zarówno w inicjowaniu procesu nowotworowego, jak i radio- oraz [...]

Komórki macierzyste a angiogeneza

Według hipotezy Conley i wsp.[31] oraz Chau i Figg[32] wzrost populacji CSCs następuje w wyniku hipoksji spowodowanej stosowaniem inhibitorów angiogenezy. Wiele [...]

Terapie eradykujące CSCs

Gromadzi się coraz więcej dowodów na istnienie terapii eradykującej CSCs. W 1974 r. Miyazaki i wsp.[36] wyizolowali antybiotyk jonoforowy z bakterii [...]

Do góry