Praktyka kliniczna
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa u chorych z nowotworem – istotny problem kliniczny
Lek. Blanka Milanowska
Dr n. med. Katarzyna Gepner
Dr n. med. Patrycja Ozdowska
Dr n. med. Beata Jagielska
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (venous thromboembolism, VTE) jest powszechnym powikłaniem wśród pacjentów z nowotworem. Jednak częstość występowania VTE i jej wpływ na rokowanie są często niedoszacowane przez specjalistów, a codzienna praktyka kliniczna włączając profilaktykę i leczenie VTE w tej bardzo wymagającej grupie chorych, pozostaje suboptymalna na całym świecie. W poniższym dokumencie omawiamy zagadnienie VTE u chorych z rakiem i przypominamy aktualne zalecenia czołowych towarzystw medycznych. Z uwagi na rozległość zagadnienia artykuł publikujemy w dwóch częściach.
Związek między nowotworem a zakrzepicą znany jest od co najmniej 150 lat, a za pierwszego naukowca, który go opisał, uważany jest Armand Trousseau. U nawet 20 proc. chorych na nowotwór w ciągu roku rozpoznaje się żylną chorobę zakrzepowo-zatorową (venous thromboembolism, VTE).[1,2] Udowodniono gorsze rokowanie pacjentów onkologicznych w porównaniu do pozostałych chorych z VTE, włączając większe ryzyko zgonu, wstrząsu, nawrotu VTE, jak również krwawień.[3] VTE jest niezależnym czynnikiem prognostycznym śmiertelności chorych na nowotwór i drugą pod względem częstości przyczyną zgonu w tej grupie pacjentów.[3-4]
W niniejszej pracy prezentujemy aktualny stan wiedzy na temat żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej u chorych z nowotworem i przypominamy zasady postępowania według zaleceń czołowych towarzystw naukowych.[6-12]
Epidemiologia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej związanej z rakiem
Zapadalność na VTE ocenia się na 4-20/100 pacjentów z nowotworem/rok, co przekłada się na 4,7-krotny wzrost ryzyka w porównaniu do populacji ogólnej.[1,2] Częstość rozpoznawania VTE w grupie pacjentów onkologicznych wzrasta, co jest konsekwencją zarówno bardziej agresywnego leczenia zwiększającego ryzyko VTE oraz dłuższego czasu przeżycia całkowitego chorych wynikającego z postępu leczenia przeciwnowotworowego, jak i szerokiego stosowania zaawansowanych technik diagnostycznych.[13] Ryzyko wystąpienia ponownego incydentu zakrzepowego jest ponad trzykrotnie wyższe u pacjentów onkologicznych w porównaniu do pacjentów bez nowotworu, przy czym ryzyko to jest najwyższe w ciągu pierwszych 6 miesięcy, ale pozostaje zwiększone przez wiele lat od pierwszego epizodu VTE. Ryzyko zgonu chorego na nowotwór, u którego wystąpiła objawowa VTE, jest ośmiokrotnie wyższe niż pacjenta bez nowotworu.[2]
Czynniki ryzyka VTE u pacjentów onkologicznych
Czynniki ryzyka wystąpienia VTE u chorych onkologicznych obejmują oprócz opisanych w populacji osób bez nowotworu typowych czynników predysponujących (tabela 1)[8], także specyficzne dla chorych onkologicznych czynniki związane z nowotworem i rodz...
