Temat numeru

Objawy niepożądane chemioterapii (cz. 2) – nudności i wymioty

dr n. med. Maryna Rubach

Oddział Chemioterapii Dziennej, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie

Adres do korespondencji: dr n. med. Maryna Rubach, Oddział Chemioterapii Dziennej, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, ul. Roentgena 5, 02-781 Warszawa

  • Przedstawienie objawów niepożądanych związanych z leczeniem przeciwnowotworowym w postaci nudności i wymiotów
  • Potencjał emetogenny cytostatyków – w przypadku których leków jest najwyższy?
  • Leczenie objawowe oraz premedykacja nudności i wymiotów

Chemioterapia nowotworów wiąże się bardzo często z występowaniem różnych objawów niepożądanych. Jest to związane z niespecyficznym mechanizmem działania leków przeciwnowotworowych. Objawy niepożądane chemioterapii mogą wystąpić w trakcie leczenia (toksyczność wczesna), a także jakiś czas po zakończonej terapii (toksyczność późna).

Do najważniejszych objawów niepożądanych związanych z leczeniem przeciwnowotworowym należą:

• powikłania hematologiczne

• nudności i wymioty

• stany zapalne śluzówek przewodu pokarmowego

• biegunki

• uszkodzenia serca

• powikłania zakrzepowe

• odczyny po wynaczynieniu leków

• uszkodzenia nerek i pęcherza moczowego

• uszkodzenia płuc

• zaburzenia neurologiczne

• uszkodzenia gonad

• objawy skórne

• wypadanie włosów.

Etiologia nudności i wymiotów

Nudności i wymioty (NiW) to jedne z najbardziej przykrych i uciążliwych objawów niepożądanych występujących u chorych na nowotwory. W skrajnych przypadkach mogą być nawet groźne dla życia, głównie z powodu zaburzeń wodno-elektrolitowych. Przede wszystkim jednak obniżają one jego jakość. NiW mogą być spowodowane przez samą chorobę nowotworową, ale występują również jako objaw niepożądany związany ze wszystkimi metodami leczenia stosowanymi w onkologii, np. z leczeniem chirurgicznym, radioterapią, chemioterapią.

Najczęściej, bo u 70-80% chorych, NiW są obserwowane w trakcie leczenia chemicznego. Występują również dość często u chorych leczonych promieniami. Oczywiście związane jest to z okolicą i dawką napromieniania. U osób napromienianych jedną dawką frakcyjną na całe ciało lub dolną połowę ciała objawy te występują u 80-90% przypadków, natomiast przy konwencjonalnie frakcjonowanym napromienianiu jamy brzusznej – tylko u 50%. Leczenie chirurgiczne również może być emetogenne, zwłaszcza jeśli operacje dotyczą jamy brzusznej, włączając w to operacje ginekologiczne. NiW obserwuje się nawet u około 40% chorych, u których wykonywana jest mastektomia.

W onkologii NiW mogą mieć również inną etiologię. Często wiążą się z leczeniem przeciwbólowym opioidami. Mogą być także efektem zaburzeń metabolicznych, m.in. hiperkalcemii (najczęściej obserwowanej przy masywnych przerzutach do kości) i niewydoln...

Patofizjologia nudności i wymiotów

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Etiologia nudności i wymiotów

Nudności i wymioty (NiW) to jedne z najbardziej przykrych i uciążliwych objawów niepożądanych występujących u chorych na nowotwory. W skrajnych przypadkach [...]

Patofizjologia nudności i wymiotów

Patofizjologia NiW nie jest do końca poznana, ale stanowi mechanizm złożony i specyficzny dla poszczególnych ich rodzajów. Prawdopodobnie podczas chemioterapii leki [...]

Leczenie nudności i wymiotów

Poznanie mechanizmów powstawania NiW oraz wprowadzenie do praktyki klinicznej leków z grupy antagonistów receptorów serotoninowych 5-HT3 bardzo poprawiło postępowanie profilaktyczne i [...]

Podsumowanie

Należy pamiętać, że nieuzasadnione jest stosowanie leków przeciwwymiotnych, przede wszystkim inhibitorów 5-HT3, w drugiej i następnych dobach po chemioterapii (wydłużanie i [...]
Do góry