Urolodzy w Polsce najczęściej korzystają z wytycznych przygotowanych i co roku aktualizowanych przez Europejskie Towarzystwo Urologiczne (EAU – European Association of Urology)¹. Warto jednak przyjrzeć się rekomendacjom innych towarzystw i instytucji. W artykule przybliżono stanowisko brytyjskiego National Institute for Health and Care Excellence (NICE) dotyczące wykrywania i leczenia raka stercza². W skład komitetu przygotowującego wytyczne weszło 2 urologów, 1 radioonkolog, 2 onkologów klinicznych i 2 radiologów, a prace toczyły się pod przewodnictwem lekarza ogólnego. Dobór autorów odzwierciedla potrzebę multidyscyplinarnej opieki nad pacjentem z tym schorzeniem. Szczególną cechą rekomendacji NICE jest swobodny dostęp do wszystkich dokumentów powstałych na potrzeby i podczas tworzenia dokumentu głównego. Są to analizy ekonomiczne, uzasadnienia podejmowanych decyzji oraz sprawozdania ze spotkań komitetu.

Nowe rekomendacje NICE dotyczące raka stercza zostały opublikowane w maju 2019 r., po pięcioletniej przerwie. Część z nich w istotny sposób zmienia praktykę lekarską, niektóre pozostają dyskusyjne. Najwięcej zmian zaszło w zaleceniach dotyczących:

• wykorzystania rezonansu magnetycznego w diagnostyce raka stercza
• aktywnej obserwacji
• zastosowania chemioterapii.

Rezonans magnetyczny a diagnostyka raka stercza

Dzięki przekonującym wynikom wielu badań multiparametryczny rezonans magnetyczny stercza (mpMR) staje się coraz powszechniej stosowaną przez urologów techniką diagnostyczną. Początkowo był wykorzystywany do określenia stopnia zaawansowania choroby, następnie do poprawy wyników powtórnej biopsji oraz w celu kwalifikacji pacjentów do programu aktywnej obserwacji. Zastosowanie mpMR do podejmowania decyzji o wykonaniu biopsji było ograniczone dostępnością i ceną badania. Obecnie Komitet NICE uznał, że istnieje uzasadniona potrzeba włączenia mpMR do diagnostyki już na najwcześniejszym etapie, o czym mówią następujące wytyczne:

• Badanie mpMR należy zaproponować pacjentom z podejrzeniem raka stercza ograniczonego do narządu. Wynik badania powinien zawierać ocenę podejrzanych obszarów opartą na pięciostopniowej skali Likerta (w oryginalnym raporcie prezentującym system oceny PI-RADS mowa o kategoriach PI-RADS [tab. 1] i z tej nomenklatury będę dalej korzystał).
• Osobom z obecnością podejrzanych zmian w mpMR (kategorie PI-RADS 3-5) należy zaproponować biopsję stercza uwzględniającą wynik rezonansu.
• Wynik mpMR PI-RADS 1-2 można uznać za brak wskazania do biopsji, ale znaczenie wyniku i ryzyko związane z odstąpieniem od biopsji musi zostać przedyskutowane z pacjentem. Jeśli preferuje przeprowadzenie biopsji, należy ją wykonać typowo (biopsja mappingowa).
• Nie należy rutynowo zlecać mpMR pacjentom z rakiem stercza, którzy nie są kandydatami do leczenia radykalnego.