Istotę prawidłowej komunikacji między lekarzem a pacjentem stanowi traktowanie chorego jako osoby o niepowtarzalnej wartości, osoby, dla której choroba jest czymś absolutnie jedynym – będącym zarazem najwyższym wyzwaniem dla lekarza. Dlatego zarówno forma komunikacji, jak i relacja komunikacyjna powinny mieć wymiar dialogu między osobami, z których jedna ma wiedzę i świadomość następstw choroby, a druga – będąc w stanie najwyższego zagrożenia utratą zdrowia lub życia – oczekuje realnej pomocy, poczucia bezpieczeństwa i wyjątkowości. W związku z tym warto przekazywać informacje o chorobie, stosując zasady poprawnej i skutecznej komunikacji.

Poprawna komunikacja jako czynnik leczący

Opisywane w literaturze przedmiotu badania dotyczące specyficznych czynników terapeutycznych wskazują, że komunikacja z pacjentem zajmuje najwyższą pozycję na liście umiejętności; wyprzedza kontrolę objawów, leczenie powikłań, psychosocjalną opiekę nad chorym i jego rodziną oraz opiekę nad umierającym¹. Właściwa komunikacja umożliwia nie tylko dobrą współpracę z pacjentem w procesie leczenia, lecz także pozwala na rozpoznanie jego rzeczywistych potrzeb². Umożliwia też osiągnięcie pozytywnych efektów związanych z procesem leczenia, takich jak:

• zmniejszenie napięcia emocjonalnego
• akceptacja zaleceń lekarskich i zamiar ich przestrzegania
• zdobycie informacji na temat choroby i jej leczenia
• satysfakcja lekarza i pacjenta z relacji terapeutycznej, która przekłada się na ocenę wiarygodności i fachowości lekarza³.

Otwarta i uczciwa komunikacja jest integralną częścią relacji lekarz–pacjent. Kodeks etyki medycznej Amerykańskiego Towarzystwa Medycznego (AMA – American Medical Association) wyraźnie podkreśla, że podstawowym wymogiem etycznym jest uczciwe postępowanie lekarza wobec pacjenta na wszystkich etapach choroby. Należy pamiętać, że osoby chore mają prawo poznać swoją przeszłą i obecną sytuację medyczną oraz być wolne od jakichkolwiek błędnych przekonań dotyczących swojego stanu zdrowia⁴.

Drogowskazy w komunikowaniu trudnych wiadomości dotyczących diagnozy

Przekazanie diagnozy stanowi zazwyczaj początek długiej drogi leczenia. Celem takiego przekazu jest dostarczenie pacjentowi informacji dotyczących jego stanu zdrowia, co powinno umożliwić mu zrozumienie własnej sytuacji zdrowotnej, podjęcie decyzj...