BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Pacjent w trakcie leczenia onkologicznego
Immunopochodne zapalenie płuc – zagrażające życiu powikłanie immunoterapii
lek. Damian Mojsak
dr n. med. Beata Kuklińska
prof. dr hab. n. med. Robert M. Mróz
- Zapalenie płuc związane z leczeniem niedrobnokomórkowego raka płuca inhibitorami PD-1/PD-L1
- Diagnostyka i leczenie w zależności od stopnia zaawansowania powikłania
- Opis przypadku z własnej praktyki klinicznej
U chorych z rozpoznanym niedrobnokomórkowym rakiem płuca, którzy nie kwalifikują się do leczenia operacyjnego, standardem postępowania jest chemio- i radioterapia. Część z tych pacjentów spełnia kryteria włączenia do programów lekowych z wykorzystaniem terapii ukierunkowanej molekularnie lub immunoterapii zgodnie z wytycznymi programów lekowych (zał. B.6).
Immunoterapia to nowoczesna i dynamicznie rozwijająca się metoda leczenia raka płuca. Nie może być jednak zastosowana u wszystkich chorych. Jest przeznaczona dla osób z rozpoznanym niedrobnokomórkowym rakiem płuca w IV stadium zaawansowania. Wybór leczenia zależy od podtypu nowotworu, a więc od tego, czy jest to rak płaskonabłonkowy, czy niepłaskonabłonkowy. Obecnie w Polsce zarejestrowane są przeciwciała monoklonalne anty-PD-1 – niwolumab i pembrolizumab, a także przeciwciało monoklonalne przeciw ligandowi PD-L1 – atezolizumab. Około 20% chorych, u których zastosowano immunoterapię, odpowiada długim okresem wolnym od progresji choroby.
Działania niepożądane są nieodłączną cechą leczenia farmakologicznego, w tym intensywnego leczenia przeciwnowotworowego. W porównaniu z chemioterapią immunoterapia jest lepiej tolerowana. Komfort leczenia jest lepszy, poprawia się także jakość życia pacjentów. Częstość działań ubocznych związanych ze stosowaniem immunoterapii jest mniejsza niż w przypadku chemioterapii, jednak nierzadko charakteryzują się one ciężkim przebiegiem, bywają także nowością dla osób prowadzących terapię. Powikłania immunologiczne wiążą się z aktywacją układu immunologicznego. Mogą dotyczyć każdego narządu i pojawiają się na różnych etapach leczenia, a nawet po zakończeniu immunoterapii. Poza często występującymi – toksycznością skórną, niedoczynnością lub nadczynnością tarczycy, immunologicznym zapaleniem jelita grubego, zapaleniem wątroby – obserwuje się także zaburzenia neurologiczne, zapalenie mięśnia sercowego lub objawy o charakterze śródmiąższowego zapalenia płuc, które bywają bardzo nasilone i mogą prowadzić do zgonu.
Zapalenie płuc pochodzenia immunologicznego nie jest częstym powikłaniem, ale może mieć gwałtowny przebieg i zagrażać życiu chorego. Według dostępnego piśmiennictwa do immunopochodnego zapalenia płuc dochodzi w czasie od 9 dni do ponad 19 miesięcy od rozpoczęcia terapii (mediana 2,8 miesiąca).