Pacjent w trakcie leczenia onkologicznego

Immunopochodne zapalenie płuc – zagrażające życiu powikłanie immunoterapii

lek. Damian Mojsak
dr n. med. Beata Kuklińska
prof. dr hab. n. med. Robert M. Mróz

II Klinika Chorób Płuc i Gruźlicy, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku

Adres do korespondencji:

lek. Damian Mojsak

II Klinika Chorób Płuc i Gruźlicy

Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku

ul. Żurawia 14

15-540 Białystok

e-mail: damian.mojsak@umb.edu.pl

  • Zapalenie płuc związane z leczeniem niedrobnokomórkowego raka płuca inhibitorami PD-1/PD-L1
  • Diagnostyka i leczenie w zależności od stopnia zaawansowania powikłania
  • Opis przypadku z własnej praktyki klinicznej

U chorych z rozpoznanym niedrobnokomórkowym rakiem płuca, którzy nie kwalifikują się do leczenia operacyjnego, standardem postępowania jest chemio- i radioterapia. Część z tych pacjentów spełnia kryteria włączenia do programów lekowych z wykorzystaniem terapii ukierunkowanej molekularnie lub immunoterapii zgodnie z wytycznymi programów lekowych (zał. B.6).

Immunoterapia to nowoczesna i dynamicznie rozwijająca się metoda leczenia raka płuca. Nie może być jednak zastosowana u wszystkich chorych. Jest przeznaczona dla osób z rozpoznanym niedrobnokomórkowym rakiem płuca w IV stadium zaawansowania. Wybór leczenia zależy od podtypu nowotworu, a więc od tego, czy jest to rak płaskonabłonkowy, czy niepłaskonabłonkowy. Obecnie w Polsce zarejestrowane są przeciwciała monoklonalne anty-PD-1 – niwolumab i pembrolizumab, a także przeciwciało monoklonalne przeciw ligandowi PD-L1 – atezolizumab. Około 20% chorych, u których zastosowano immunoterapię, odpowiada długim okresem wolnym od progresji choroby.

Działania niepożądane są nieodłączną cechą leczenia farmakologicznego, w tym intensywnego leczenia przeciwnowotworowego. W porównaniu z chemioterapią immunoterapia jest lepiej tolerowana. Komfort leczenia jest lepszy, poprawia się także jakość życia pacjentów. Częstość działań ubocznych związanych ze stosowaniem immunoterapii jest mniejsza niż w przypadku chemioterapii, jednak nierzadko charakteryzują się one ciężkim przebiegiem, bywają także nowością dla osób prowadzących terapię. Powikłania immunologiczne wiążą się z aktywacją układu immunologicznego. Mogą dotyczyć każdego narządu i pojawiają się na różnych etapach leczenia, a nawet po zakończeniu immunoterapii. Poza często występującymi – toksycznością skórną, niedoczynnością lub nadczynnością tarczycy, immunologicznym zapaleniem jelita grubego, zapaleniem wątroby – obserwuje się także zaburzenia neurologiczne, zapalenie mięśnia sercowego lub objawy o charakterze śródmiąższowego zapalenia płuc, które bywają bardzo nasilone i mogą prowadzić do zgonu.

Zapalenie płuc pochodzenia immunologicznego nie jest częstym powikłaniem, ale może mieć gwałtowny przebieg i zagrażać życiu chorego. Według dostępnego piśmiennictwa do immunopochodnego zapalenia płuc dochodzi w czasie od 9 dni do ponad 19 miesięcy od rozpoczęcia terapii (mediana 2,8 miesiąca).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Opis przypadku

Pacjent w wieku 54 lat, od wielu lat palący papierosy (ponad 50 paczkolat), bez wywiadu chorób przewlekłych, zgłosił się do II [...]

Podsumowanie

Wszyscy chorzy z niedrobnokomórkowym rakiem płuca w IV stadium zaawansowania, u których w trakcie leczenia immunoterapią występują objawy zakażenia dróg oddechowych, [...]

Do góry