Ogólne zasady postępowania w chorobach nowotworowych u kobiet w czasie ciąży
lek. Katarzyna Sachadel
dr hab. n. med. Tadeusz Issat, prof. IMiD
Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa
Adres do korespondencji:
lek. Katarzyna Sachadel Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka ul. Kasprzaka 17a, 01-211 Warszawa e-mail: katarzyna.sachadel@imid.med.pl
-
Rozpoznanie i najczęściej diagnozowane nowotwory u ciężarnych
- Metody leczenia chorób nowotworowych w ciąży w poszczególnych trymestrach z uwzględnieniem ryzyka zdarzeń niepożądanych (leczenie chirurgiczne, chemioterapia, hormonoterapia, leczenie biologiczne, w tym przeciwciała monoklonalne, inhibitory kinaz tyrozynowych, leki immunomodulujące), a także leczenie uzupełniające, stosowanie leków przeciwwymiotnych i przeciwzakrzepowych
Nowotwory w okresie ciąży występują z częstością ok. 1:1000 przypadków ciąż. Najczęściej spotyka się nowotwory piersi, szyjki macicy, chłoniaki, czerniaka i białaczkę. Częstość ich występowania w populacji kobiet ciężarnych wzrasta ze względu na późniejszy wiek zachodzenia w ciążę oraz globalną zwiększoną zachorowalność na nowotwory złośliwe. Postawienie diagnozy choroby nowotworowej jest trudniejsze niż w populacji ogólnej. Niektóre objawy mogą być podobne do tych występujących fizjologicznie w ciąży (np. zmęczenie, nudności, wymioty, bóle brzucha, zmiany wyglądu i budowy piersi, zmiany liczby białych krwinek, stężenia hemoglobiny). Badanie przedmiotowe jest utrudnione przez obecność macicy ciężarnej, zmiany doczesnowe szyjki macicy oraz fizjologiczne zmiany w budowie gruczołów piersiowych. Pojawiają się dodatkowe ograniczenia diagnostyczne wynikające z wykonywania badań obrazowych u ciężarnych, a także z obaw pacjentek przed poszerzaniem zakresu badań w trosce o bezpieczeństwo płodu1,2. Możliwości terapii nowotworów w ciąży są ograniczone. Główne obawy dotyczą bezpieczeństwa płodu i oczekiwanego długotrwałego dobrego stanu zdrowia noworodka. Leczenie chirurgiczne wiąże się z niskim odsetkiem powikłań położniczych i może być stosowane w każdym trymestrze ciąży3. Chemioterapia jest najczęściej z powodzeniem stosowana w II i III trymestrze ciąży. Leczenie w tym okresie nie powoduje malformacji u płodu, może się jednak wiązać z niekorzystnymi wynikami neonatologicznymi. Leki cytotoksyczne stosowane w I trymestrze zwiększają ryzyko powstawania wad wrodzonych, obumarcia wewnątrzmacicznego, uszkodzenia funkcji narządów i spontanicznych poronień i w tym okresie ciąży nie powinny być podawane. Terapia hormonalna w ciąży jest przeciwwskazana, a radioterapia powinna być odłożona w czasie i zastosowana po zakończeniu ciąży.
Rozpoznanie choroby nowotworowej u ciężarnej jest trudniejsze w stosunku do populacji kobiet nieciężarnych. Opóźnienie diagnozy wynosi nawet kilka miesięcy, co przekłada się niejednokrotnie na wyższy stopień zaawansowania choroby na etapie postawi...
Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:
Epidemiologia
Zachorowalność na choroby nowotworowe w ciągu ostatnich 3 dekad wzrosła ponad 2-krotnie. W grupie wiekowej 20-44 lata obserwowana jest 2-krotnie wyższa [...]
Diagnostyka
Wczesną diagnostykę nowotworów w ciąży utrudnia fizjologiczne występowanie w tym czasie symptomów, które w grupie pacjentek nieciężarnych mogą obudzić czujność onkologiczną. [...]
Leczenie chirurgiczne
Chirurgiczne leczenie chorób nowotworowych w ciąży oraz stosowanie znieczulenia ogólnego wiąże się z niskim ryzykiem powikłań położniczych. Może być przeprowadzone we [...]
Radioterapia
W radioterapii w leczeniu onkologicznym stosuje się zwykle 40-70 Gy, co stanowi 10 000-100 000 razy większą dawkę promieniowania od stosowanej [...]
Chemioterapia
Większość chemioterapeutyków przechodzi przez łożysko. W badaniach na zwierzętach związki te cechują się teratogennością, ale dane dotyczące ich stosowania u ludzi [...]
Hormonoterapia
Prawidłowy rozwój ciąży oraz rozwój płodu jest uzależniony od działania hormonów. Wykazano, że u zwierząt stosowanie leków wpływających na gospodarkę hormonalną [...]
Leczenie biologiczne
Przez ludzkie łożysko aktywnemu transportowi podlegają jedynie przeciwciała IgG. U płodu większość z nich pochodzi od matki. Obecnie stosowane przeciwciała monoklonalne [...]
Leczenie uzupełniające
Bisfosfoniany hamują aktywność osteoklastów. Zmniejszają stężenie wolnego wapnia we krwi matki. Stosowanie tych leków podczas ciąży potencjalnie może prowadzić do rozwoju [...]
Leki przeciwwymiotne
Stosowanie leków przeciwwymiotnych u ciężarnych przyjmujących cytostatyki silnie emetogenne jest niezbędnym elementem leczenia. Główne zasady terapii powinny być podobne jak u [...]
Leki przeciwzakrzepowe
Choroba zakrzepowo-zatorowa jest jedną z głównych przyczyn zachorowalności oraz umieralności kobiet w ciąży i po porodzie. Ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ) [...]
Czas zakończenia ciąży
Granicą przeżywalności płodów jest 24 tydzień ciąży. Porody ekstremalnie przedwczesne to te, które następują przed 28 tygodniem ciąży. Obecnie 90% pacjentów urodzonych [...]
Wyniki noworodkowe
International Network on Cancer, Infertility and Pregnancy (INCIP) opublikowała w 2018 r. wyniki analizy baz danych dotyczących leczenia ciężarnych z chorobą [...]
Podsumowanie
Diagnoza choroby nowotworowej u ciężarnej generuje ogromny stres wynikający nie tylko z rozpoznania choroby, lecz także z obaw o zdrowie i [...]
