Nowotwory są drugą przyczyną zgonów w Polsce. Wraz z rozwojem medycyny i świadomości społecznej zwiększa się również rzeczywista zachorowalność – w ciągu 3 ostatnich dekad wzrosła ona ponad 2-krotnie. Najczęściej występującymi nowotworami u kobiet są: rak piersi (niespełna 22%), jelita grubego oraz płuca (8,8%). Natomiast u mężczyzn króluje rak płuca (18,7%), a także gruczołu krokowego oraz jelita grubego. Liczba zachorowań nie wzrasta z równą częstością w ciągu życia człowieka. Choroby nowotworowe są rozpoznawane najczęściej po 60 r.ż. (u ponad 60% kobiet i ponad 70% mężczyzn), ze szczytem w ósmej dekadzie życia. Optymistyczną wiadomością jest wzrost 5-letniego przeżycia u obu płci. Niestety, ponad 2-krotnie zwiększyła się też liczba zgonów zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, co więcej – najczęstszą ich przyczyną pozostaje rak płuca.

Typy raka płuca

Najliczniej (85%) występującym typem raka płuca jest rak niedrobnokomórkowy (NDRP), który charakteryzuje względnie mała podatność na chemioterapię. W tej grupie możemy wyróżnić poszczególne podtypy:

• rak gruczołowy (40%) występujący głównie w drobnych drogach oddechowych obwodowych części płuc, zdecydowanie częstszy u kobiet; wykazuje mniejszy związek z paleniem tytoniu
• rak płaskonabłonkowy (30%) położony zwykle przywnękowo, w dużych oskrzelach; charakteryzuje go silny związek z paleniem tytoniu; występuje częściej u mężczyzn.

Typem raka płuca, który cechuje się bardzo agresywnym wzrostem, wczesnym rozsiewem w węzłach chłonnych i odległych narządach, jest rak drobnokomórkowy. Pierwotne ogniska lokalizują się najczęściej przywnękowo, powodując limfadenopatię (węzłów) śródpiersia oraz wnęk płuca. U większości chorych w chwili rozpoznania występują już przerzuty do wątroby, kości, szpiku, ośrodkowego układu nerwowego (OUN) oraz nadnerczy. Podstawowym leczeniem jest chemioterapia, ale potrzebne są nowe metody, które mogłyby zwiększyć 5-letnią przeżywalność. I właśnie pojawienie się immunoterapii, a zwłaszcza inhibitorów immunologicznych punktów kontrolnych (ICI – immune checkpoint inhibitors), przyczyniło się do poprawy wyników leczenia raka płuca. Są to przeciwciała monoklonalne, których celem stają się endogenne szlaki autoregulacyjne, co umożliwia wyzwolenie odpowiedzi immunologicznej przeciwko komórkom nowotworowym. Początkowo antygeny nowotworów są prezentowane na powierzchni komórek nowotworowych, rozpoznawanych i łączonych z tymi prezentującymi antygen (APC – antigen presenting cells). Następnie specyficzne limfocyty T rozpoznają w węzłach chłonnych antygen dzięki receptorom TCR (T-cell receptors). Dochodzi do aktywacji limfocytów T, które następnie opuszczają węzły chłonne i przemieszczają się w kierunku komórek rakowych. W guzie limfocyty zmagają się z mechanizmami supresyjnymi nowotworu, które udaje się pokonać dzięki ponownej stymulacji przez komórki APC. W efekcie możliwe jest rozpoczęcie odpowiedzi immunologicznej limfocytów T.