Najczęstszą przyczyną przewlekłego kaszlu (>8 tyg.) jest palenie tytoniu, a w następnej kolejności wtórny kaszel do chorób górnych dróg oddechowych (UACS – upper airway cough syndrome), astma oskrzelowa, nieastmatyczne eozynofilowe zapalenie oskrzeli (NAEB – nonasthmatic eosinophilic bronchitis) oraz refluks żołądkowo-przełykowy. Przewlekły kaszel jest ponadto najczęstszym objawem raka płuca, występującym u mniej więcej 65-75% chorych w chwili rozpoznania; jego częstość zwiększa się wraz ze stopniem zaawansowania choroby do >85%. U każdego pacjenta z przewlekłym kaszlem należy poszukiwać objawów alarmowych, które mogą świadczyć o chorobie nowotworowej i wymagają przeprowadzenia pilnej diagnostyki. Podstawowym badaniem, które powinno zostać wykonane w takim przypadku, jest zdjęcie rentgenowskie (RTG) klatki piersiowej. Jeśli wynik jednoznacznie wskazuje na obecność guza, należy wystawić kartę diagnostyki i leczenia onkologicznego (DiLO) oraz skierować chorego do ośrodka zajmującego się diagnostyką i leczeniem raka płuca, realizującego pakiet onkologiczny. W wybranych sytuacjach klinicznych lekarz POZ ma również możliwość skierowania pacjenta na tomografię komputerową (TK) płuc po stwierdzeniu nieprawidłowości w badaniu RTG klatki piersiowej przy wskazaniach do pogłębienia diagnostyki.

Po ustaleniu przyczyny przewlekłego kaszlu należy włączyć leczenie przyczynowe. U chorych z rakiem płuca podstawową metodą łagodzenia kaszlu jest terapia przeciwnowotworowa. W wybranych sytuacjach klinicznych należy rozważyć włączenie glikokortykosteroidów (GKS), leków rozszerzających oskrzela lub antybiotyków. W łagodzeniu odruchu kaszlowego można stosować nieopioidowe leki przeciwkaszlowe, takie jak butamirat czy lewodropropizyna, niemniej największą skutecznością w tej grupie chorych wyróżniają się leki opioidowe: kodeina, dihydrokodeina oraz morfina. Ich włączenie przy zaawansowanym raku płuca u pacjentów objętych opieką paliatywną jest postępowaniem z wyboru.

Ogólna charakterystyka kaszlu

Kaszel jest fizjologicznym mechanizmem obronnym mającym na celu oczyszczenie górnych dróg oddechowych z wydzielin, takich jak śluz, szkodliwe substancje, ciała obce i mikroorganizmy1. Choć zazwyczaj jest objawem, który ulega samoograniczeniu, może...