Onkogeriatria

Praktyczne wskazówki dotyczące prowadzenia radioterapii u pacjentów geriatrycznych

dr hab. n. med. Leszek Gottwald, prof. UMED

Zakład Radioterapii Katedry Onkologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Leszek Gottwald, prof. UMED

Zakład Radioterapii Katedry Onkologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

ul. Paderewskiego 4, 93-509 Łódź

e-mail: leszek.gottwald@umed.lodz.pl

  •  W celu bezpiecznego realizowania radioterapii (RTH – radiotherapy) u pacjentów onkologicznych wykorzystywane są zaawansowane techniki napromieniania, w tym modulacja intensywności wiązki promieniowania (IMRT – intensity modulated radiation therapy), radioterapia sterowana obrazem (IGRT – image guided radiation therapy) i radioterapia stereotaktyczna (SBRT – stereotactic body radiotherapy). Pomimo złożoności problemu napromieniania chorych geriatrycznych te nowoczesne techniki pozwalają na stosowanie u większości z nich radioterapii jako skutecznego i bezpiecznego narzędzia leczenia przeciwnowotworowego

Osoby po 60 r.ż. mają obniżoną zdolność do regeneracji komórek i całych narządów po chemio- (CTH – chemotherapy) i radioterapii, a w konsekwencji wzrost ryzyka wystąpienia działań niepożądanych leczenia onkologicznego oraz ich bardziej nasilonego charakteru. Postęp, który się dokonuje w RTH, umożliwia obecnie precyzyjne, skuteczne i bezpieczne leczenie pacjentów geriatrycznych, często z ograniczeniem wielkości napromienianych obszarów.

Pacjenci geriatryczni w onkologii

Wiek jest najsilniejszym czynnikiem demograficznym ryzyka karcynogenezy. Ostatnie dziesięciolecia przynoszą postępujące starzenie się społeczeństwa Europy w konsekwencji spadku liczby urodzeń i wzrostu średniej długości życia. Jego wydłużenie pociąga za sobą zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworu złośliwego. Szacuje się, że 60% tych nowotworów oraz 70% związanych z nimi zgonów dotyczy osób po 65 r.ż.1

Zgodnie z definicją World Health Organization (WHO) za pacjentów geriatrycznych uznaje się osoby, które ukończyły 60 r.ż., czyli będące w podeszłym wieku, i zostały skierowane do geriatry. Jest to bardzo heterogenna grupa. Należą do niej zarówno ludzie zdrowi, jak i mający wiele współistniejących chorób przewlekłych, które ograniczają wydolność organizmu i muszą być brane pod uwagę przy kwalifikacji do leczenia onkologicznego1,2. Często obserwowana w tej grupie niepełnosprawność różnego stopnia czyni tych chorych zależnymi od pomocy opiekunów. Dodatkowe obciążenie stanowią objawy znane pod pojęciem tzw. zespołów geriatrycznych, do których należą m.in. osłabienie, demencja, zaburzenia snu, skłonność do omdleń, zawrotów głowy i odleżyn. Mogą one utrudnić, a nawet uniemożliwić przeprowadzenie optymalnego leczenia. Na przykład przy planowaniu i prowadzeniu RTH pacjenci z zaburzeniami słuchu mogą nie wykonywać poleceń (np. dotyczących oddychania/wstrzymania oddechu), z demencją nie pamiętają zaleceń ani nie werbalizują dolegliwości towarzyszących prowadzeniu leczenia, a z chorobą Parkinsona nie są w stanie przyjąć ani utrzymać pozycji terapeutycznej3.

Do góry