Pacjent w trakcie leczenia onkologicznego
Leczenie przerzutów do otrzewnej u chorych na raka jelita grubego i raka jajnika
dr hab. n. med. Karol Rawicz-Pruszyński, prof. UML
- Rozsiew otrzewnowy pozostaje nierozwiązanym problemem u pacjentów onkologicznych, zwłaszcza u chorych na nowotwory złośliwe jajnika, jelita grubego, żołądka i trzustki. W artykule przedstawiono zarys skojarzonego leczenia osób z przerzutami do otrzewnej w przebiegu raka jelita grubego (RJG) i raka jajnika
Obecnym standardem leczenia pacjentów z przerzutami do otrzewnej jest doszczętna operacja cytoredukcyjna (CRS – cytoreductive surgery) w skojarzeniu z leczeniem systemowym i dootrzewnowym. Wycięcie otrzewnej (tzw. peritonektomia) oraz rozległe operacje wielonarządowe skutkują usunięciem wszystkich widocznych ognisk przerzutowych, umożliwiając eliminację mikroskopowej choroby resztkowej przy użyciu chemioterapii dootrzewnowej w hipertermii (HIPEC – hyperthermic intraperitoneal chemotherapy)1. Instytucjami zrzeszającymi ośrodki leczące chorych na przerzuty do otrzewnej są m.in. międzynarodowa grupa Peritoneal Surface Oncology Group International (PSOGI), a w Polsce Sekcja Nowotworów Otrzewnej pod patronatem Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej.
Pierwsze operacje cytoredukcyjne wykonywane były już w latach 30. ubiegłego wieku – dotyczyły raka jajnika. Dootrzewnową perfuzję w hipertermii zaczęto stosować niespełna pół wieku później. W latach 80. Paul Sugarbaker z Waszyngtonu zaczął udoskonalać technikę cytoredukcyjną w skojarzeniu z HIPEC u pacjentów z nowotworami przewodu pokarmowego. Trend ten obowiązywał również w późniejszych dekadach, kiedy do grupy PSOGI zaczęły dołączać kolejne ośrodki, także europejskie. W Polsce pierwszą operację cytoredukcyjną z wykorzystaniem HIPEC przeprowadził w 1998 r. w Gdańsku prof. nadzw. dr n. med. Tomasz Jastrzębski.
Kluczowym aspektem oceny możliwości terapeutycznych jest określenie stopnia zaawansowania przerzutów do otrzewnej, najczęściej za pomocą klasyfikacji Peritoneal Carcinomatosis Index (PCI). Oparta na makroskopowej ocenie rozsiewu otrzewnowego w 12 obszarach jamy otrzewnej jest podstawą zarówno kwalifikacji chorych do leczenia operacyjnego, jak i oceny rokowania po zabiegach cytoredukcyjnych w skojarzeniu z HIPEC.
Równie istotnym kryterium rokowniczym jest tzw. doszczętność cytoredukcji (CCR – completeness of cytoreduction) zależna od średnicy zmian pozostałych po operacji (tab. 1).
Uzupełnieniem leczenia cytoredukcyjnego może być m.in. wspomniana perfuzja dootrzewnowa w hipertermii. Chemioterapeutyk użyty w metodzie HIPEC podgrzany do ok. 42°C jest podawany dootrzewnowo w ramach drenażowego układu zamkniętego przez określony...
