6. Czy przy podaniu domięśniowym adrenaliny dziecku należy ją rozcieńczyć w stosunku 1:10?

Według zaleceń EAACI i PTA adrenalinę podajemy we wstrząsie domięśniowo, nie rozcieńczając jej. Można jednak przyjąć, że zależy to od masy dziecka. Jeśli mamy do czynienia z dzieckiem o dużej masie ciała (np. 30-50 kg), podajemy adrenalinę nierozcieńczoną (roztwór 1:1000) w dawce 0,01 ml/kg/dawkę. W innym przypadku, ze względu na możliwość bardziej precyzyjnego dawkowania (zresztą w zależności od rodzaju/objętości strzykawki, którą dysponujemy), można ją rozcieńczyć 1:10 (1 ml adrenaliny + 9 ml 0,9% NaCl, otrzymując w 1 ml 0,1 mg, tj. roztwór 1:10 000) podając wówczas 0,1 ml/kg/dawkę, tj. 1 ml/10 kg. U chorych we wstrząsie niereagujących na standardowe leczenie, w warunkach zabezpieczenia monitorowania EKG, podajemy adrenalinę dożylnie (roztwór w rozcieńczeniu 1:100 000) (1 mg adrenaliny + 99 ml 0,9% NaCl), w dawce 0,1 μg/kg/min.

7. Czy właściwe byłoby podawanie adrenaliny w nebulizacji? Z jakich wskazań i jaką dawkę?

Adrenalinę do nebulizacji podajemy w przypadku obrzęku krtani w dawce 1 ml (+ 3 ml 0,9% NaCl) – nebulizacja tlenowa. Można ją również podać do rurki intubacyjnej w dawce 0,03-0,1 mg.

8. Nadal nie można zaopatrywać punktów aptecznych w autostrzykawki z adrenaliną (istnieją przepisy, które to blokują). Czy można to zmienić – jest to istotne dla środowiska wiejskiego oddalonego od apteki. Dodam, że w punktach aptecznych można kupić adrenalinę w ampułce na receptę.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 października 2010 r., opublikowanym w Dzienniku Ustaw nr 204, pozycja 1353, z dnia 3 listopada 2010 r. w sprawie wykazu produktów leczniczych, które mogą być dopuszczone do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz w punktach aptecznych, produkty lecznicze zawierające w swoim składzie substancję czynną epinefrynę (adrenalinę) mogą być dopuszczone do obrotu w punktach aptecznych (załącznik nr 1 rozporządzenia MZ, pozycja 454). Wynika z tego, że dostępne preparaty zawierające adrenalinę mogą być sprzedawane/wydawane na receptę w punktach aptecznych bez żadnych ograniczeń.

9. Adrenalina w ampułce powinna być przechowywana w lodówce. Czy ampułkostrzykawka z adrenaliną jest aktywna, jeśli nie jest w lodówce, a może ma jakiś środek dodatkowy powodujący, że jest aktywna w każdych warunkach?

Błędem jest trzymanie ampułkostrzykawki z adrenaliną w lodówce. Należy ją nosić przy sobie! Powinna być przechowywana w temperaturze do 25ºC. Adrenalina jest wrażliwa na światło i ciepło, dlatego preparat należy przechowywać w temperaturze pokojowej (nie w lodówce), w ciemności i chronić przed bezpośrednim nasłonecznieniem.

Adrenalina WZF ulotka: przechowywać w lodówce (od 2 do 8°C). W obowiązującym terminie ważności dopuszcza się przechowywanie leku przez 6 miesięcy w temperaturze poniżej 25°C.

10. Jeśli dziecko w wieku 13-36 miesięcy ma alergię na białko mleka krowiego i niechętnie pije preparaty mlekozastępcze, jak można uzupełnić wapń w diecie – czy można podawać preparaty wapnia, czy wystarczy dieta?

Dobowe zapotrzebowanie na wapń u dziecka w wieku 13-36 mies. wynosi 600-1000 mg. Należy zbilansować ilość spożywanego Ca w diecie i określić, czy są to wartości wystarczające, czy należy dodatkowo podać go dziecku w formie suplementacji farmakologicznej.

11. Jak wytłumaczyć, że glikokortykosteroidy działają dopiero po kilku godzinach, jeśli wiele razy byłem świadkiem ustępowania pokrzywki skórnej lub duszności jeszcze w trakcie podawania dożylnie hydrokortyzonu?

Glikokortykosteroidy działają z kilkugodzinnym opóźnieniem i stosowanie ich jako leków pierwszego rzutu w leczeniu wstrząsu anafilaktycznego nie hamuje jego rozwoju. Mają jednak znaczenie w zabezpieczeniu przed późną fazą wstrząsu lub jego nawrotami. Należy pamiętać, że ich działanie kliniczne wystąpi dopiero po 4-6 h i choćby dlatego nigdy nie powinny być one stosowane jako jedyne leki w leczeniu anafilaksji. Zaobserwowana przez pana sytuacja ustępowania wysypki czy duszności może wynikać z naturalnego przebiegu choroby (duszność w przebiegu astmy może ustępować samoistnie) bądź poprawy po innych lekach zastosowanych w leczeniu.