1. Dziewczynka po gwałcie w wieku 17 lat odmawia zgłoszenia na policję. Czy lekarz może w takim przypadku wypełnić formularz „A” niebieskiej karty i zgłosić do zespołu interdyscyplinarnego? Czy zgłosić jako podejrzenie o przemoc seksualną?

W przypadku dziewczynki przed ukończeniem 18 roku życia – osoby małoletniej – lekarz ma obowiązek zgłoszenia podejrzenia o przestępstwie (zgodnie z art. 304 Kodeksu postępowania karnego), gdyż takie przestępstwa u osób małoletnich podlegają ściganiu z urzędu, a nie na wniosek osoby pokrzywdzonej.

Poza tym lekarz powinien dokonać pełnej obdukcji pokrzywdzonej dziewczynki, łącznie z zabezpieczeniem wszystkich śladów i materiałów biologicznych (zgodnie z rekomendacjami grupy ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczącymi postępowania w przypadku podejrzenia wykorzystania seksualnego osoby małoletniej opracowanymi w dniu 16 października 2008 roku).

2. Dziecko zgwałcone (lub istnieje podejrzenie o gwałt) zgłasza się z matką do lekarza pediatry POZ. Jakie powinno być postępowanie lekarza? Skierować na SOR? Wezwać policję?

Lekarz pediatra powinien na wstępie ocenić, czy nie istnieje potrzeba udzielenia pomocy dziecku (np. podejrzenie krwawienia, urazu narządów wewnętrznych, OUN) i następnie skierować dziewczynkę wraz z matką do najbliższego oddziału położniczo-ginekologicznego w celu dokonania specjalistycznej obdukcji lekarskiej. Należy zapewnić pokrzywdzonej i matce transport (np. karetka pogotowia). Dodatkowo lekarz powinien powiadomić odpowiednie organy ścigania o podejrzeniu zaistnienia przestępstwa (policja, prokuratura).

3. Jak postępować w przypadku zgwałconego chłopca i gdzie go skierować?

Zgodnie z rekomendacjami grupy ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczącymi postępowania w przypadku podejrzenia wykorzystania seksualnego osoby małoletniej opracowanymi w dniu 16 października 2008 roku, w przypadku podejrzenia wykorzystania seksualnego dziewczynki obdukcji powinien dokonać położnik-ginekolog, a w przypadku chłopca – chirurg dziecięcy we współpracy z położnikiem-ginekologiem. Powstała opracowana przez PTG specjalna karta badania chłopca, zawierająca kolejne istotne elementy wywiadu i badania przedmiotowego.*

4. Onanizm niemowlęcy i wczesnodziecięcy – jak reagować, jak postępować?

Onanizm wczesnodziecięcy jest pewnym etapem rozwoju psychoseksualnego dziecka, ale może stanowić również sygnał ostrzegawczy, że „coś się dzieje”. Rodzice powinni zgłosić się w pierwszej kolejności do ginekologa dziecięcego, który powinien wykluczyć wszelkie przyczyny organiczne tej sytuacji klinicznej (np. zakażenie narządu rodnego, wady układu moczowo-płciowego). W przypadku stanu prawidłowego można skierować rodziców na konsultację z psychologiem dziecięcym, ale przede wszystkim należy poinstruować, jakie podejmować kroki w trakcie takich zachowań ich dziecka. Należy zainteresować malucha nowymi zabawkami, czytaniem książek, nie pozwalać na to, aby dziecko nie miało żadnych absorbujących zajęć. Nie należy karcić dziecka, krzyczeć, ale tłumaczyć.

*Wzór karty został wydrukowany w Pediatrii po Dyplomie 2010;14(4), sierpień oraz Ginekologii po Dyplomie 2009;11(2)