Wprowadzenie

Zakładanie dożylnych wkłuć obwodowych jest jedną z najczęstszych procedur medycznych. Praktycznie najczęściej procedurę tę wykonują pielęgniarki, ale należy pamiętać, że każdy lekarz musi umieć założyć obwodowe wkłucie dożylne u każdego dziecka. Dojście dożylne jest szczególnie istotne wtedy, kiedy mamy do czynienia z dzieckiem w stanie ciężkim, niestabilnym hemodynamicznie. Są to sytuacje stresujące dla personelu, wymagające szybkiej interwencji i podjęcia leczenia. Dodatkowym czynnikiem może być trudność w uzyskaniu wkłucia dożylnego przy braku umiejętności wykonywania tej procedury. Tylko praktyka i wykonywanie dużej liczby zabiegów pozwolą personelowi medycznemu czuć się pewnie w sytuacjach nagłych. Poniższe opracowanie ma na celu przybliżenie zasad uzyskiwania dostępu dożylnego u dzieci.

Wkłucia obwodowe zakładamy dla osiągnięcia trzech podstawowych celów:

• podaży płynów infuzyjnych, krwi i jej składników, środków cieniujących

• podaży leków dożylnych

• pobierania próbek krwi

Wybór dostępu żylnego zależy między innymi od:

• odporności żyły na działanie podawanych do niej leków i płynów, określone przez ich pH i osmolarność

• przewidywanego czasu wlewu

• stanu układu żylnego

• dostępności poszczególnych naczyń

• możliwości wystąpienia powikłań

• komfortu pacjenta.

Wkłucie do żył obwodowych

Wkłucie do żył obwodowych jest prostym i krótkim zabiegiem, odbywającym się pod kontrolą wzroku, nie dającym groźnych powikłań. Nie wymaga specjalnego sprzętu, wystarczy igła lub wenflon. Nie jest konieczne znieczulenie ogólne, wystarczy płytka sedacja lub tylko krem Emla.

1. Wskazania do nakłucia żyły obwodowej:

a) rutynowe pobrania krwi i wstrzyknięcia

b) krótkotrwałe leczenie płynami

c) szybkie wlewy dużych objętości

d) podawanie leków lub płynów o osmolarności <600 mOsm/l

2. Do nakłucia najlepiej nadają się:

a) żyły powierzchowne kończyny górnej:

• żyła odpromieniowa i jej przedłużenie

• żyła pośrodkowa przedramienia

• żyły zgięcia łokciowego (do wkłuć obwodowych lepiej wybrać żyłę odpromieniową, a żyłę odłokciową wykorzystywać do wkłuć głębokich)

b) żyły powierzchowne kończyny dolnej:

• żyła odpiszczelowa

• żyła stopy brzeżna przyśrodkowa

• żyły grzbietu stopy (ryc. 1)

c) żyły głowy lub szczytu czaszki (ryc. 2)

d) żyła szyjna przednia

e) żyła szyjna zewnętrzna

• częściej stanowi dostęp pośredni do wkłucia do żyły szyjnej wewnętrznej

• w przypadku długotrwałego leczenia dziecka lekami podawanym dożylnie i braku dostępu do innych żył powierzchownych nadaje się do przezskórnego nakłucia i zamocowania krótkiej kaniuli lub długiego cewnika.