Wprowadzenie

Morfologia krwi obwodowej jest jednym z podstawowych badań diagnostycznych wykonywanych w praktyce lekarza pediatry. Poza bezpośrednią oceną czynności układu czerwonokrwinkowego, białokrwinkowego i płytkotwórczego w szpiku kostnym interpretacja wyniku morfologii krwi pozwala na różnicowanie wielu chorób i stanów.

U dzieci zmiany, które zachodzą w układzie krwiotwórczym w zależności od wieku, znajdują odbicie w zakresie wartości fizjologicznych krwi obwodowej, znajomość wieku dziecka jest zatem niezbędna do prawidłowej interpretacji wyniku badania.

Przed przystąpieniem do analizy wyniku morfologii krwi istotne jest, by zwrócić uwagę na sposób i miejsce pobrania materiału. Wiadomo bowiem, że wartości niektórych parametrów morfologicznych we krwi żylnej i włośniczkowej nie są jednakowe.¹ Liczba krwinek czerwonych oraz stężenie hemoglobiny we krwi włośniczkowej są nieco większe niż we krwi żylnej. To samo zjawisko dotyczy całkowitej liczby leukocytów oraz bezwzględnej liczby neutrofili – we krwi włośniczkowej parametry te są wyższe o około 8%.¹ Odwrotnie, liczba płytek krwi okazuje się większa we krwi żylnej – średnio o 9%, w niektórych przypadkach nawet do 32%.¹ Różnice między krwią żylną i włośniczkową bywają także nasilone przy ochłodzeniu organizmu powodującym zwolnienie przepływu krwi w naczyniach krwionośnych.¹

W dalszej kolejności należy także zwrócić uwagę na jednostki, w których laboratorium diagnostyczne podaje wynik – stężenie hemoglobiny wyrażane jest bowiem w g/dl lub mmol/l. Do wzajemnego przeliczenia jednostek służą następujące wzory:²

g/dl = mmol/l x 1,61

mmol/l = g/dl x 0,62

Warto również wykluczyć obecność fałszywie dodatniego lub fałszywie ujemnego wyniku. Szczególnie często fałszywe wyniki dotyczą liczby płytek krwi. Fałszywie zaniżone wyniki badania zależą od obecności w pobranej krwi skrzepu lub mikroskrzepów wiążących płytki (skutek złego wymieszania krwi z antykoagulantem), tworzenia agregatów płytkowych (małopłytkowość rzekoma – zmniejszona liczba płytek krwi występuje jedynie we krwi pobranej na wersenian potasowy = EDTA) lub obecności tzw. płytek olbrzymich (głównie w chorobach rozrostowych układu krwiotwórczego), które mogą być policzone przez analizator jako inne elementy morfotyczne krwi. Przyczyną fałszywie zawyżonej liczby płytek krwi może być obecność fragmentów krwinek białych lub czerwonych, w tym histiocytów, zanieczyszczenie analizatora lub odczynników lub znaczna mikrocytoza krwinek czerwonych, kiedy wielkość krwinek czerwonych i płytek jest zbliżona, a liczba płytek mierzona w analizatorze metodą impedancyjną jest większa od rzeczywistej.³