Wprowadzenie

Opieka nad dzieckiem z chorobą nowotworową decyzją ministra zdrowia w 1962 roku została wyodrębniona z onkologii dla dorosłych i włączona do medycyny wieku dziecięcego. Bezpośrednią przyczyną tego był fakt, że choroba nowotworowa u dzieci zasadniczo różni się od tej, którą obserwujemy u ludzi dorosłych. Odmienny jest nie tylko rodzaj guzów, ale różne są także ich biologia, dynamika rozwoju, przebieg kliniczny, reakcja na leczenie i rokowanie. Ponieważ obecnie coraz więcej dzieci i młodzieży zostaje wyleczonych, w każdym roku przybywa kilkuset ozdrowieńców wymagających nie tylko specjalistycznej, ale i starannej opieki pediatrycznej. Dodatkowo dobre wyniki leczenia nowotworów u dzieci skorelowane są nie tylko z działaniem specjalistów z dziedziny onkologii i hematologii dziecięcej, radiologii czy histopatologii, nierzadko podłożem sukcesu jest wnikliwość, skrupulatność i wiedza lekarza pierwszego kontaktu, dzięki któremu dziecko zostanie szybko skierowane na właściwy tor diagnostyczno-terapeutyczny.

Celem naszego cyklu jest przybliżenie zagadnień onkologii dziecięcej i uwrażliwienie pediatrów na możliwość występowania chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży. Tym razem chciałybyśmy pokazać szeroką grupę nowotworów tkanek miękkich, a zwłaszcza zwrócić uwagę na wczesne objawy mogące sugerować rozwój choroby nowotworowej, pamiętając, że wczesne jej rozpoznanie jest jednym z podstawowych czynników warunkujących powodzenie leczenia i wpływających nie tylko na rokowanie, ale też na jakość życia pacjenta po zakończonej terapii.

Omówienie

Jak już wspomniano w poprzednim artykule z działu „Onkologia”, w Polsce rozpoznaje się około 1100-1200 nowych zachorowań na nowotwory złośliwe rocznie, z czego nowotwory tkanek miękkich stanowią 7-10,6%.^1-3

Mięsaki tkanek miękkich (STS) to grupa różnorodnych nowotworów wywodzących się z prymity wnej tkanki mezenchymalnej. W prawidłowych warunkach z tkanki tej powstają mięśnie, elementy tkanki łącznej, podporowej i naczyniowej. Punktem wyjścia STS może być zatem każdy element tego układu, czyli mogą one wystąpić praktycznie wszędzie. Mięsaki tkanek miękkich dzielą się na wiele typów histologicznych, ale mimo różnorodności w budowie histologicznej mają wspólne cechy biologiczne, kliniczne i podobną wrażliwość na leczenie, przez co traktowane są jako jedna grupa. Do cech wspólnych należy np. szerokie naciekanie otaczających tkanek, co przyczynia się do częstych wznów miejscowych.

Klinicznie obserwujemy dwa szczyty zachorowań na STS: pierwszy u dzieci w wieku 2-6 lat (70% wszystkich zachorowań) oraz drugi w wieku 15-19 lat. Najczęściej rozpoznawane STS to mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy (RMS – rhabdomyosarcoma) – 50-69%...