Wprowadzenie

Częstym problemem w praktyce pediatrycznej jest różnicowanie zmian skórnych. Ich przyczyną mogą być choroby infekcyjne (wirusowe, bakteryjne), dermatologiczne, zarażenia pasożytami czy alergia. Przy ustalaniu rozpoznania należy wnikliwie zebrać i przeanalizować wywiad dotyczący nie tylko zmian skórnych, ale również innych prezentowanych objawów, ewentualnego leczenia, chorób przewlekłych, szczepień czy wyjazdów. W ocenie wykwitów należy uwzględnić ich charakter (rodzaj, wielkość, zabarwienie, uwypuklenie ponad powierzchnię skóry), zajmowany obszar skóry bądź śluzówek, kolejność i szybkość narastania, ewolucję, sposób ustępowania. Częstą przyczyną zmian skórnych u dzieci są choroby wirusowe.

Omówienie

Zmiany skórne są częstym objawem klinicznym zakażeń wirusowych. Uwzględniając charakter zmian, dzielimy je na wysypki plamiste, plamisto-grudkowe (najczęstsze) i pęcherzykowe.^1,2 Mogą być one dominującym objawem choroby (choroby wysypkowe, np. odra, różyczka) lub towarzyszyć innym charakterystycznym dla danego zakażenia objawom (np. mononukleozie zakaźnej, zakażeniom adeno- czy enterowirusowym).

Wysypki stanowią często problem diagnostyczny i są powodem kierowania pacjentów do specjalistów. Oceniając zmiany skórne, należy zwrócić uwagę na ich charakter (plamki, grudki, pęcherzyki, zmiany mieszane), uwypuklenie ponad powierzchnię skóry, kolor (bladoróżowy, różowy, żywoczerwony; zmiana krwotoczna), wielkość poszczególnych zmian, ich ewolucję, ucieplenie, szybkość narastania, kolejność zajmowanych fragmentów skóry (w jednym czasie, stopniowo), oszczędzenie pewnych obszarów, zajęcie śluzówek, czas trwania oraz sposób ustępowania (kolejność, szybkość, przebarwienia, łuszczenie).

Nie wolno zapominać, że zmiany skórne są zazwyczaj tylko jednym z objawów. Analizując wyłącznie charakter wysypki, nie można ustalić rozpoznania. W diagnostyce różnicowej należy wziąć pod uwagę wszystkie objawy pacjenta. Ważne jest uzupełnienie wywiadu, zwłaszcza w zakresie innych chorób (np. alergii), przyjmowanych (obecnie lub w przeszłości) leków, podróży i wykonanych szczepień ochronnych. Warto również wziąć pod uwagę aktualnie panującą sytuację epidemiologiczną w Polsce lub kraju, do którego dziecko wyjeżdżało.

Celem artykułu jest przedstawienie chorób wirusowych, w których stwierdza się występowanie plamistych i plamisto-grudkowych zmian skórnych.

Plamką określa się wykwit znajdujący się na poziomie skóry, palpacyjnie niewyczuwalny. W zależności od wielkości zmian skórnych wysypki można podzielić na drobno- (do 1-2 mm), średnio- (≤5 mm) i gruboplamiste (>5 mm). Grudka jest zmianą skórną wys...