Tabela 7. Leczenie przeciwbólowe/przeciwzapalne w OZUŚ

Leczenie OZUŚ należy podzielić na objawowe i przyczynowe. Ponieważ zazwyczaj OZUŚ ma etiologię wirusową, w przypadku wystąpienia pierwszego epizodu choroby lub jej występowania rzadziej niż raz na pół roku warto przyjmować strategię wyczekującą (watchful waiting), aby nie nadużywać antybiotykoterapii. W leczeniu objawowym stosujemy przede wszystkim niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ; ibuprofen jako lek podstawowy), gdy nie ma przeciwwskazań, oraz paracetamol. Jeśli ból się utrzymuje, można dołączyć lek z drugiego poziomu drabiny analgetycznej albo połączyć dwa preparaty (tj. ibuprofen w dawce 10 mg/kg m.c. i paracetamol w dawce 12,5 mg/kg m.c.), podając je jednocześnie (tab. 7). Do tej pory nie opublikowano przekonujących dowodów pozwalających na użycie innych leków, takich jak miejscowo podawane leki przeciwbólowe, obkurczające naczynia, leki antyhistaminowe, glikokortykosteroidy, w leczeniu objawowym OZUŚ, nie rekomendujemy zatem ich stosowania.

Tabela 8. Wskazania do wdrożenia natychmiastowej antybiotykoterapii w OZUŚ

Leczeniem przyczynowym jest antybiotykoterapia dostosowana do najczęstszych bakteryjnych czynników etiologicznych (patrz: Epidemiologia). Jednak z uwagi na liczne kontrowersje co do momentu jej włączenia i ogólnie konieczności stosowania² w tabeli 8 zebraliśmy wskazania, w których powinno się ją niezwłocznie wdrożyć.

Tabela 9. Antybiotykoterapia OZUŚ

Antybiotykiem pierwszego wyboru w leczeniu OZUŚ jest amoksycylina. W przypadku nadwrażliwości nienatychmiastowej należy wybrać jedną z cefalosporyn (cefuroksym, ceftriakson) w zależności od stanu klinicznego pacjenta. Jeśli dziecko ma objawy reakcji natychmiastowej na β-laktam lub nienatychmiastowej na wszystkie β-laktamy, stosuje się antybiotyk makrolidowy (tab. 9). Gdy pacjent nie reaguje na zastosowane leczenie po 48-72 h od włączenia antybiotyku lub w przypadku nawrotu zakażenia w ciągu 7 dni od zakończenia leczenia, zaleca się podawanie:

• amoksycyliny z klawulanianem przez 10 dni doustnie w odpowiednich dawkach:
  • ≤40 kg m.c. 70-90 mg/kg/24 h w dwóch dawkach podzielonych
  • >40 kg m.c. 2 razy 1500-2000 mg

lub

• ceftriaksonu przez 3 dni pozajelitowo w odpowiednich dawkach:
  • ≤40 kg m.c. 50 mg/kg/24 h
  • >40 kg m.c. 1-2 g.

Lekarzowi prowadzącemu pacjenta decyzję skierowania go do otorynolaryngologa ułatwiają wskazania do myringotomii, czyli:¹⁷

• silny, oporny na leczenie ból
• gorączka >40°C
• powikłania OZUŚ
• niedobór odporności u pacjenta.

Ponadto myringotomię warto rozważyć po dwóch kursach antybiotykoterapii, które nie przyniosły pożądanej poprawy. Po nakłuciu błony bębenkowej pobrany materiał wysyła się do laboratorium. Ma to na celu określenie patogenu powodującego OZUŚ wraz z wykonaniem jego antybiogramu.

Do powikłań OZUŚ należą:^17,18

• perforacja błony bębenkowej
• perlak
• zapalenie błędnika
• zapalenie wyrostka sutkowatego
• porażenie nerwu twarzowego, a nawet
• zapalenie opon mózgowych
• ropień w obrębie czaszki (mózgu, zewnątrzoponowy, podtwardówkowy)
• zakrzepowe zapalenie zatoki esowatej.

Większość z tych powikłań wynika z anatomicznej bliskości wyżej wymienionych struktur z jamą bębenkową. W związku z tym należy uważnie obserwować pacjenta i rozważnie dobierać leczenie.

Zapalenie nagłośni

Zapalenie nagłośni jest jedyną z omawianych w tym artykule chorób stanowiącą bezpośrednie zagrożenie dla życia pacjenta. Obraz choroby jest dynamiczny. Już w ciągu kilku godzin (6-12) u dziecka, które początkowo zgłasza jedynie ból gardła i gorączkę, może się rozwinąć ostrą niewydolność oddechowa z powodu obrzęku śluzówki nagłośni. Objawia się to:

• dysfagią
• ślinieniem się
• przyjmowaniem pozycji siedzącej (trójnoga – dziecko siedzi wyprostowane z otwartymi ustami, pochylając wysunięty podbródek i podpierając się rękami).

 Tabela 10. Różnicowanie ostrego zapalenia nagłośni z podgłośniowym zapaleniem krtani

Jeśli taki stan się przeciąga, można obserwować sinicę, a nawet zatrzymanie krążenia w mechanizmie oddechowym. Stridor, charakterystyczny dla podgłośniowego zapalenia krtani, jeśli wystąpi, oznacza prawie całkowite zamknięcie wejścia do krtani (tab. 10).