Zaburzenia słuchu u dzieci
prof. dr hab. n. med. Grażyna Mielnik-Niedzielska1
lek. Sylwia Kędzierawska2,3
Do pełnego rozwoju mowy, języka, funkcji poznawczych, komunikacji i umiejętności psychospołecznych dziecka konieczne są wczesne rozpoznanie niedosłuchu i szybkie działanie, a nie czujne oczekiwanie.
Wprowadzenie
Według danych World Health Organization (WHO) 360 milionów osób na całym świecie doświadcza niedosłuchu. Praktyczna klasyfikacja wyróżnia jego trzy rodzaje: przewodzeniowy, odbiorczy i mieszany. Niedosłuch przewodzeniowy (CHL – conductive hearing loss) jest spowodowany nieprawidłowościami przewodu słuchowego zewnętrznego, błony bębenkowej, ucha środkowego lub kosteczek słuchowych. Oczywiście każda kombinacja tych czynników może przyczynić się do CHL. Niedosłuch odbiorczy, czyli czuciowo-nerwowy (SNHL – sensorineural hearing loss), jest spowodowany nieprawidłowościami ślimaka, nerwu słuchowego lub centralnych dróg słuchowych, które przechodzą przez pień mózgu i kończą się w korze słuchowej mózgu. Mieszany niedosłuch jest połączeniem niedosłuchu przewodzeniowego i odbiorczego.
Omówienie
Niedosłuch może być wrodzony, genetycznie uwarunkowany, spowodowany przez czynniki uszkadzające narząd słuchu w czasie ciąży (głównie w 3 pierwszych miesiącach). Może też być skutkiem powikłań w okresie okołoporodowym, niektórych chorób zakaźnych (takich jak zapalenie opon mózgowych, przewlekłe infekcje uszu), stosowania leków ototoksycznych, narażenia na nadmierny hałas; może też pojawiać się w wyniku starzenia. Połowy wszystkich przypadków ubytku słuchu można uniknąć dzięki profilaktyce pierwotnej. Osoby z niedosłuchem mogą korzystać z takich urządzeń jak aparaty słuchowe, urządzenia wspomagające i implanty ślimakowe. Ponadto przydatne są również nauka języka migowego oraz wsparcie edukacyjne i społeczne. Obecna produkcja aparatów słuchowych spełnia mniej niż 10% potrzeb globalnych. WHO pomaga krajom w opracowywaniu programów pierwotnej opieki dotyczącej słuchu zintegrowanych z podstawowym systemem opieki zdrowotnej.1
Niedosłuch u dzieci występuje często. Zaburzenia słuchu towarzyszą infekcjom górnych dróg oddechowych przez kilka tygodni do kilku miesięcy w pierwszych 3 latach życia. Wysiękowe zapalenie ucha środkowego (OME – otitis media with effusion) jest jedną z najczęstszych chorób występujących w dzieciństwie, powodującą – jeśli obecny jest płyn – niedosłuch przewodzeniowy, od łagodnego do umiarkowanego. Rodzice lub opiekunowie mogą nie wiedzieć o tym, że ich dzieci mają zaburzenia słuchu, ponieważ zazwyczaj nie zgłaszają one pogorszenia słuchu. Jeżeli pacjenci mają do 7 zakażeń układu oddechowego rocznie, mogą mieć problem ze słuchem przez 14-28 tygodni w pierwszych 3 latach życia, kiedy to następuje szybki rozwój języka, mowy i komunikacji.2