Zakażenia rotawirusowe (RV) są jedną z najczęstszych przyczyn hospitalizacji niemowląt i małych dzieci w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej. Powszechne szczepienia przeciw RV znacznie zmniejszają ryzyko zakażenia tymi wirusami, a także sprzyjają wytworzeniu odporności zbiorowiskowej.

Wprowadzenie

Rotawirusy należą do grupy wirusów RNA o dużej zakaźności. Zakażenia są przenoszone drogą fekalno-oralną, przez co do infekcji często dochodzi w skupiskach dzieci m.in. korzystających ze wspólnych zabawek, oraz drogą pokarmową – po spożyciu zainfekowanej wody lub pożywienia. Wirus powoduje biegunkę, wymioty i gorączkę, co może prowadzić do odwodnienia organizmu oraz wymagać pobytu w szpitalu (przede wszystkim małych dzieci w wieku 12-18 miesięcy).^1,2 Na świecie RV są każdego roku powodem 25 mln porad lekarskich i przyczyną 2 mln hospitalizacji.³ Wprowadzenie powszechnych szczepień przeciw RV w 12 krajach Europy spowodowało zmniejszenie liczby porad lekarskich i hospitalizacji o 60-80%.⁴

Szczepienia przeciw biegunce rotawirusowej i efekty prowadzenia masowych szczepień

Dostępne szczepionki

Obecnie zarejestrowane są 2 szczepionki doustne:

• Rotarix – monowalentna, żywa i atenuowana (RV1), podawana w 2 dawkach
• RotaTeq – pentawalentna, żywa, z reasortantem ludzko-bydlęcym (RV5), podawana w 3 dawkach.

Szczepionka RV1 może być podana od ukończenia 6 tygodnia życia do ukończenia 24 tygodnia życia i w zapisie jej charakterystyki rekomenduje się ukończenie szczepień w wieku 16 tygodni, po podaniu obu dawek. Szczepionka RV5 zgodnie z charakterystyką powinna zostać podana po raz pierwszy w wieku 6-12 tygodni. Preferowane jest zakończenie 3-dawkowego schematu szczepień w wieku 22 tygodni, ale ostateczny termin to 32 tygodnie.

W wyjątkowych sytuacjach można zamiennie stosować dawki obu tych szczepionek. Dopuszczalność takiego łączenia była przedmiotem badań klinicznych, których wyniki opublikowano w latach 2015-16. Na ich podstawie stwierdzono, że mieszany schemat szczepień jest równie bezpieczny i efektywny jak szczepienia realizowane oddzielnie jedną z 2 dopuszczonych do stosowania szczepionek.⁵

Efekty szczepień

W 2012 roku opublikowano systematyczny przegląd organizacji Cochrane, w którym przedstawiono rezultaty 41 randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych oceniających skuteczność szczepionek rotawirusowych w grupie 186 263 uczestników. Porównano...

Na podstawie analizy 46 badań przeprowadzonych w krajach Unii Europejskiej stwierdzono, że zapadalność na ciężką, wymagającą hospitalizacji biegunkę rotawirusową wynosi 300-600/100 000 dzieci. Między poszczególnymi krajami występują różnice co do ...