Skolioza idiopatyczna to wada postawy polegająca na bocznym skrzywieniu kręgosłupa, najczęściej występuje u nastoletnich pacjentów. Wczesne rozpoznanie deformacji może zapobiec jej progresji i rozwojowi innych komplikacji. Ogromne znaczenie ma bezinwazyjne badanie przesiewowe przeprowadzane w trakcie rutynowych wizyt u lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.

Wprowadzenie

Skolioza idiopatyczna jest opisywana jako boczne skrzywienie kręgosłupa wynoszące >10° i przebiegające z rotacją kręgów. Stwierdza się ją u około 2-4% nastolatków.¹

Skoliozie towarzyszą trójpłaszczyznowe zmiany kręgosłupa obejmujące:

• zmiany krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej (pogłębienie/zniesienie kifoz i lordoz)
• wygięcie kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej (skrzywienie boczne)
• zmiany ustawienia kręgów w płaszczyźnie poprzecznej (rotacja i/lub torsja).

Ze względu na etiologię skoliozy można podzielić na: wrodzoną, nerwowo-mięśniową, funkcjonalną i idiopatyczną, czyli o nieznanym pochodzeniu.^1-4 Najczęściej występującą postacią tej choroby jest skolioza idiopatyczna, która stanowi około 85% wszystkich przypadków tego schorzenia. Grupą wiekową, w której najczęściej rozpoznaje się tego typu wadę postawy, są nastoletni pacjenci w wieku powyżej 10 lat.^1-3 Chłopcy i dziewczynki w równym stopniu są narażeni na występowanie skolioz, przy czym u dziewczynek skrzywienie częściej ma charakter postępujący.^3-5 Wśród dzieci, u których obojga rodziców wykryto skoliozę idiopatyczną, ryzyko rozwoju deformacji wymagającej leczenia jest o 50 razy większe w porównaniu z populacją ogólną.²

Dokładny mechanizm powstawania skolioz idiopatycznych nie jest znany. Za potencjalne czynniki powodujące zaburzenie uznaje się: czynniki genetyczne, naturalną, wynikającą z anatomii, wewnętrzną asymetrię ciała oraz wpływy neurologiczne związane z regulacją napięcia mięśni grzbietu.^6-8 Skoliozę należy więc uznać za chorobę o etiologii wieloczynnikowej, w związku z czym jej rozpoznawanie powinno uwzględniać wszystkie potencjalne przyczyny powstawania deformacji.

Skoliozy, szczególnie te o małym stopniu skrzywienia, często przebiegają bezobjawowo, co naraża dzieci na pogłębianie się wady i pojawienie poważnych konsekwencji, takich jak: bóle kręgosłupa w starszym wieku, zaburzenia oddychania oraz stres związany z widoczną deformacją. Dlatego tak istotne jest wczesne rozpoznawanie wad postawy.⁵

Do obowiązków lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i pediatrów należy rozpoznanie pierwszych symptomów pojawiającego się skrzywienia. Do nich też należy decyzja, czy dziecko wymaga dalszej diagnostyki obrazowej i terapii. Istotna jest również oce...