W artykule „Clinical practice guideline: tonsillectomy in children (update) – executive summary” Mitchell i wsp. przedstawili zmiany wprowadzone do rekomendacji American Academy of Otolaryngology – Head and Neck Surgery dotyczących postępowania okołooperacyjnego i pooperacyjnego u dzieci kwalifikowanych do zabiegu tonsillektomii. Opracowanie zostało przygotowane przez zespół, w którego skład weszli między innymi lekarze specjaliści oraz rzecznicy pacjentów¹.

Migdałki podniebienne to niezwykle ważny dla powstawania i czynności limfocytów parzysty narząd położony w ustnej części gardła. Tonsillektomia polega na całkowitym, najczęściej obustronnym, usunięciu migdałków podniebiennych wraz z ich torebką poprzez wypreparowanie z przestrzeni okołomigdałkowej (między torebką migdałka a warstwą mięśni gardła). Jest ona jedną z najczęściej wykonywanych procedur medycznych zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i w Polsce. W USA rocznie przeprowadza się około 289 000 ambulatoryjnych całkowitych usunięć migdałków podniebiennych w grupie dzieci poniżej 15 roku życia².

Należy podkreślić, że cytowane opracowanie jest amerykańskim standardem postępowania i nie zawiera zaleceń dotyczących tonsillotomii ani wskazań do tego zabiegu, czyli częściowego usunięcia migdałków podniebiennych u dzieci, bardzo często wykonywanego między innymi w Polsce.

Całkowite usunięcie migdałków podniebiennych można przeprowadzić łącznie z usunięciem migdałka gardłowego lub samodzielnie. Tonsillektomia niesie za sobą również ryzyko związane z samą hospitalizacją, znieczuleniem, przedłużonymi dolegliwościami w okresie około- i pooperacyjnym. Częstym powikłaniem jest krwawienie podczas lub po zabiegu. Krwawienie po tonsillektomii może być przyczyną kolejnego znieczulenia i reoperacji w celu jego opanowania. Inne komplikacje okołooperacyjne to: uszkodzenie zębów, krtani, ściany gardła (mięśnia zwieracza i leżących pod nim struktur naczyniowych) czy podniebienia miękkiego, jak również trudności w intubacji, skurcz krtani, obrzęk krtani, aspiracja, zaburzenia oddychania, zatrzymanie krążenia. Uszkodzenia struktur okolicznych mogą dotyczyć tętnicy szyjnej wewnętrznej, języka, warg oraz żuchwy. Pooperacyjne dolegliwości opisywane u dzieci po tonsillektomii to: nudności, wymioty, ból, odwodnienie, ból ucha, obrzęk płuc, niewydolność podniebienno-gardłowa, zwężenie w okolicy nosogardła. Powikłania są częstsze w grupie pacjentów pediatrycznych z deformacjami czaszkowo-twarzowymi, schorzeniami nerwowo-mięśniowymi, dużymi wadami układu sercowo-naczyniowego, skłonnością do krwawień oraz u dzieci poniżej 3 roku życia. W USA śmiertelność związaną z zabiegami tonsillektomii szacuje się na 1 przypadek na 2360 zabiegów w odniesieniu do pacjentów hospitalizowanych i 1 na 18 000 w przypadku operowanych ambulatoryjnie^3,4.