BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Wirusowe zapalenie wątroby typu A – kiedy i jak mu skutecznie zapobiegać?
lek. Marta Lipińska
dr hab. n. med. Maria Pokorska-Śpiewak
dr n. med. Ewa Talarek
prof. dr hab. n. med. Magdalena Marczyńska
- Zakażenie HAV jako nawracająca jednostka chorobowa
- Różny przebieg zakażenia – omówienie przebiegu żółtaczkowego, postaci cholestatycznej i piorunującej niewydolności wątroby
- Sposoby prewencji WZW A:
- dbałość o higienę oraz kontrola jakości żywności i wody pitnej (profilaktyka nieswoista)
- kto powinien być szczepiony przeciwko WZW A i jak podawać szczepionki (profilaktyka swoista)
- zastosowanie immunoglobuliny ludzkiej (profilaktyka poekspozycyjna)
Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A) to choroba powodowana przez wirusa zapalenia wątroby typu A (HAV – hepatitis A virus), przenoszona drogą fekalno-oralną (nieprzestrzeganie zasad higieny, spożycie żywności z niepewnego źródła, podróże zagraniczne, kontakty seksualne). W populacji pediatrycznej w większości przypadków zakażenie ma charakter bezobjawowy lub skąpoobjawowy. Klasyczną jego postacią jest zapalenie wątroby przebiegające z żółtaczką. Zapobieganie zakażeniu HAV opiera się na profilaktyce nieswoistej, polegającej na dbałości o higienę, oraz na profilaktyce swoistej, polegającej na szczepieniu przeciwko HAV. Pełny cykl szczepień obejmuje 2 dawki szczepionki. U osoby wrażliwej możliwa jest także profilaktyka poekspozycyjna.
Wirus zapalenia wątroby typu A jest wirusem RNA z rodziny Picornaviridae. Po zakażeniu dochodzi do jego replikacji w wątrobie, z której wirus wydalany jest z żółcią do przewodu pokarmowego, w dużych stężeniach HAV występuje w kale. Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa. Do zakażenia dochodzi drogą fekalno-oralną, stąd zwyczajowe określenie „choroba brudnych rąk”. Okres wylęgania wynosi 15-50 dni (średnio 28 dni). Zakażenie przenosi się łatwo między ludźmi, ponieważ największą zakaźność i maksymalne stężenie wirusa w kale obserwuje się w ciągu 2 tygodni poprzedzających objawy. Zakażony przestaje być zakaźny dla otoczenia po tygodniu od wystąpienia pierwszych objawów. Wiremia pojawia się bezpośrednio po zakażeniu i utrzymuje przez około 30 dni od początku objawów – jest to najczęściej okres, w którym stwierdza się podwyższony poziom aminotransferaz w surowicy1.
Epidemiologia
W 2017 roku obserwowano znaczący wzrost zachorowań na WZW A w całej Europie. Zgodnie z raportem European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) w 2016 roku zgłoszono ponad 12 000 przypadków WZW A, a rok później kraje europejskie zawiadomiły o ponad 15 000 zakażeń HAV2. W Polsce zgodnie z danymi Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny (NIZP-PZH) w 2017 roku odnotowano 3072 przypadki zakażenia HAV. Dla porównania w 2016 roku zaobserwowano 35 zachorowań na WZW A. Zachorowalność w naszym kraju wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie. W 2018 roku zaraportowanych zostało około 1500 przypadków WZW A, a od stycznia do końca sierpnia 2019 roku zgłoszono 713 zachorowań3.
