Dermatologia

Pieluszkowe zapalenie skóry – aktualne wytyczne dotyczące postępowania i prawidłowej pielęgnacji

prof. dr hab. n. med. Magdalena Czarnecka-Operacz

Katedra i Klinika Dermatologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Magdalena Czarnecka-Operacz

Katedra i Klinika Dermatologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

ul. Przybyszewskiego 49, 60-355 Poznań, tel. 662 124 372

e-mail: czarnecka.operacz@gmail.com

Artykuł ukazał się w „Dermatologii po Dyplomie” 2019;10(6):33-40

  • Wieloczynnikowa etiopatogeneza pieluszkowego zapalenia skóry (PZS)
  • Rodzaje pieluszkowego zapalenia skóry
  • Występowanie nadkażeń bakteryjnych i grzybiczych w przebiegu PZS
  • Konieczność pobrania biopsji skóry do oceny histologicznej w cięższych przypadkach
  • Profilaktyka pieluszkowego zapalenia skóry


Pieluszkowe zapalenie skóry (PZS, diaper dermatitis, napkin dermatitis, dermatitis glutealis) to spektrum klinicznych objawów stanu zapalnego skóry, które są zlokalizowane w klasycznym obszarze skóry dziecka, a mianowicie – w miejscu przylegania pieluszki do skóry i jej najbliższej okolicy. Obraz kliniczny może mieć charakter jedynie ognisk rumieniowych, niejednokrotnie z nadkażeniem bakteryjnym, zapaleniem tkanki podskórnej, lub klasycznego wyprysku kontaktowego.

PZS należy do najczęstszych schorzeń skóry wieku niemowlęcego oraz wczesnodziecięcego i jest efektem niedojrzałości bariery naskórkowej w tym okresie życia dziecka. Objawy PZS występują najczęściej pomiędzy 9 a 12 miesiącem życia. W etiopatogenezie podkreśla się udział bardzo zróżnicowanych czynników, m.in. o miejscowym działaniu drażniącym. Podstawową zasadą profilaktyki i leczenia PZS jest zatem prawidłowa i wcześnie wdrożona pielęgnacja skóry dziecka.

Definicja i epidemiologia PZS

Pieluszkowe zapalenie skóry to stan zapalny skóry zlokalizowany w miejscu przylegania pieluszki do skóry dziecka. Pierwsze objawy choroby pojawiają się często już między 1 a 2 miesiącem życia i mogą utrzymywać się praktycznie do końca okresu pieluszkowego. Szczyt zachorowań przypada na okres pomiędzy 9 a 12 miesiącem życia1. Objawy choroby mogą dotyczyć również osób w podeszłym wieku, chorych przewlekle, z nietrzymaniem moczu i kału, u których zachodzi konieczność zastosowania pieluchomajtek.

Klasyfikacja PZS

Trzy najczęstsze rodzaje pieluszkowego zapalenia skóry obejmują:

  • zapalenie skóry z otarciami
  • drażniące kontaktowe zapalenie skóry
  • kandydozę pieluszkową.

Zapalenie skóry w obszarze pieluszkowym jest zwykle związane z obecnością podrażnień na skórze wywołanych przez:

  • wilgoć z moczu i kału
  • enzymy kałowe
  • materiały użyte w pieluchach i środkach higienicznych
  • tarcie spowodowane przez samą pieluszkę.

Najczęstszą przyczyną stanu zapalnego skóry w obszarze pieluszkowym jest drażniące kontaktowe zapalenie skóry. Jednak w sytuacji, kiedy pieluszkowe zapalenie skóry nie poddaje się leczeniu lub efekty leczenia są niewystarczające, należy rozważyć przeprowadzenie dalszej diagnostyki w celu postawienia pewnego rozpoznania.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Definicja i epidemiologia PZS

Pieluszkowe zapalenie skóry to stan zapalny skóry zlokalizowany w miejscu przylegania pieluszki do skóry dziecka. Pierwsze objawy choroby pojawiają się często [...]

Klasyfikacja PZS

Trzy najczęstsze rodzaje pieluszkowego zapalenia skóry obejmują:

Obraz kliniczny PZS

Obraz kliniczny PZS jest relatywnie charakterystyczny. Obserwuje się głównie rumień w obrębie okolicy pieluszkowej (ryc. 1). W cięższych przypadkach oprócz zmian [...]

Rozpoznanie PZS

Z reguły rozpoznanie choroby nie sprawia problemu lekarzowi klinicyście. W cięższych przypadkach PZS, w których klasyczne metody leczenia okazują się nieskuteczne, [...]

Patofizjologia pieluszkowego zapalenia skóry

Uważa się, że rozwój stanu zapalnego zależy zazwyczaj od powtarzającego się działania uszkadzającego barierę skórną przez różnorodne czynniki o działaniu drażniącym, [...]

Diagnostyka różnicowa pieluszkowego zapalenia skóry

Istnieje wiele rozmaitych dermatoz, które mogą klinicznie prezentować cechy stanu zapalnego skóry lokalizującego się w obszarze pieluszkowym. W zakresie szerszej diagnostyki [...]

Profilaktyka pieluszkowego zapalenia skóry

Opublikowano bogatą literaturę, która popiera aktualnie najlepsze praktyki w leczeniu pieluszkowego zapalenia skóry i zapobieganiu temu schorzeniu, w tym najnowsze, oparte [...]

Leczenie pieluszkowego zapalenia skóry

Podstawą leczenia PZS jest prawidłowa pielęgnacja skóry okolicy pieluszkowej. Podczas doboru pieluszek należy unikać tych z dodatkiem cerat. Prawidłowo powinny być [...]

Podsumowanie

Pieluszkowe zapalenie skóry jest jednym z najczęstszych schorzeń wieku niemowlęcego. Najskuteczniejszą formą profilaktyki PZS jest częsta zmiana pieluszek i odpowiedni ich [...]

Do góry