ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Kiedy rozwój mowy dziecka odbiega od normy? Ważne informacje dla pediatry
mgr Eulalia Morgiel, logopeda, psycholog, pedagog specjalny1
lek. Łukasz Morgiel2
- Omówienie prawidłowego rozwoju i biologicznych podstaw mowy. Rozwój mowy i jego zaburzenia z punktu widzenia logopedów i pediatrów
- Najczęstsze nieprawidłowości w rozwoju mowy u dzieci do 6 roku życia
- Kiedy należy skierować dziecko do logopedy, a kiedy konieczna jest konsultacja innych specjalistów, których diagnoza i leczenie są niezbędne do osiągnięcia zadowalających efektów terapii logopedycznej?
- Rola wczesnego rozpoznawania nieprawidłowości w rozwoju mowy i rozpoczęcia terapii logopedycznej
Mowa jest jedną z podstawowych i najważniejszych umiejętności człowieka. Umożliwia komunikację z innymi, a także ma istotne znaczenie dla rozwoju poznawczego, emocjonalnego i społecznego. Składają się na nią trzy elementy: nadawanie informacji, tekst (wypowiedź) i odbiór informacji. Dzięki ekspresji mowy informujemy otoczenie o tym, co wiemy, umiemy, myślimy, czujemy, widzimy, a także jakie są nasze potrzeby. Tekst jest nosicielem treści, to językowo zorganizowana wypowiedź. Percepcja mowy umożliwia nam rozumienie otoczenia i zdobywanie wiedzy. Nieprawidłowości występujące na którejkolwiek płaszczyźnie mowy będą miały negatywny wpływ na inne umiejętności. Zaobserwowane w mowie odstępstwa od normy mogą być skutkiem niewłaściwie funkcjonujących układów biologicznych lub psychicznych.
Wczesne kształtowanie się mowy
Mowa zaczyna się kształtować już w życiu prenatalnym. Jest to tzw. okres przygotowawczy, w którym rozwijają się mięśnie i narządy mowy. Od około 20 tygodnia ciąży płód reaguje pobudzeniem i ruchami ciała na silne dźwięki oraz wibracje1. W 7 miesiącu życia płodowego ssie kciuk, a większość odruchów jest już wykształcona (np. ssania, poszukiwania pokarmu). Po urodzeniu noworodki przedkładają głos matki nad głos innej kobiety, głos kobiecy nad męski, jakikolwiek głos ludzki nad inne dźwięki lub ciszę2. Niemowlęta krótko po urodzeniu potrafią różnicować czas rozpoczęcia dźwięczności3 i miejsce artykulacji4 tak jak osoby dorosłe. Dziecko przychodzi więc na świat z wieloma umiejętnościami, które są niezbędne do przyswajania języka. Ze względu na to, że mowa zaczyna się kształtować tak wcześnie, na jej rozwój należy wpływać jak najwcześniej. Stymulacje są potrzebne w trakcie rozwoju, a nie wtedy, kiedy oczekiwane jest jego zakończenie.
Wczesne wykrycie nieprawidłowości
Na każdym etapie rozwoju mowy mogą wystąpić nieprawidłowości bądź opóźnienia. Mogą one dotyczyć nie tylko ekspresji mowy, lecz także jej percepcji. Zanim dziecko wypowie pierwsze słowa, musi nastąpić ich odbiór. Opóźnienia w odbiorze mowy, czy to ...
