Objawy kliniczne sugerujące stosowanie przemocy seksualnej wobec dzieci

dr n. med. Izabela Łucka

Klinika Psychiatrii Rozwojowej, Zaburzeń Psychotycznych i Wieku Podeszłego, Gdański Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji:

dr n. med. Izabela Łucka

Klinika Psychiatrii Rozwojowej, Zaburzeń Psychotycznych i Wieku Podeszłego,

Gdański Uniwersytet Medyczny

ul. Srebrniki 17, 80-282 Gdańsk

e-mail: izabelalucka@wp.pl

  • Zjawisko pedofilii – przyczyny, skala problemu, portret sprawcy
  • Konsekwencje wykorzystania seksualnego dzieci: objawy fizyczne, psychiczne i emocjonalne, zaburzenia w sferze seksualnej i funkcjonowania społecznego
  • Przemoc seksualna wobec dzieci w świetle polskiego prawa


Dziecko wykorzystane seksualnie przez dorosłego zazwyczaj nie ma innej niż podporządkowanie się możliwości zareagowania na tę sytuację. Przeżywa głęboki uraz, ponieważ sprawca góruje nad nim we wszystkich aspektach, w odczuciu ofiary jest on osobą wszechmocną, występującą z pozycji siły. Molestujący dorośli traktują dziecko jak obiekt, który służy do osiągnięcia satysfakcji seksualnej i spełnienia aktualnych potrzeb. Ofiara zwykle ma poczucie, że dzieje się coś niewłaściwego, złego, ale najczęściej nawet nie potrafi nazwać tego, czego doświadczyła. Nie ma szansy, aby dziecko samo się obroniło, nie wie nawet, że popełniony czyn jest przestępstwem, bywa także, że podobne zachowania w rodzinie czy danym środowisku występują od pokoleń. Ofiara zostaje wówczas pozostawiona sama sobie, często z obrażeniami fizycznymi i bólem. Sprawca dodatkowo obarcza ją poczuciem współudziału, winy za zaistniałą sytuację oraz wiąże koniecznością zachowania milczenia, tajemnicy, wywołuje u niej strach o jej własne zdrowie i życie, a często także najbliższej rodziny. Zachowania seksualne podejmowane przez dorosłego wobec dziecka czynią nieletniemu głęboką krzywdę, mimo że zdarza się, iż podczas stymulacji miejsc erogennych organizm dziecka odpowiada reakcjami fizjologicznymi. Taka odpowiedź stanowi dowód na to, że jest ono zdrowe i prawidłowo zbudowane, nie świadczy o niczym innym. Niemniej to właśnie przyjemne doznania wywołane stymulacją seksualną są przyczyną szczególnie długo utrzymującego się u dziecka poczucia winy i współudziału. Często też odczucia te są wykorzystywane przez orędowników tzw. pozytywnej pedofilii jako argument dowodzący, że dziecko nie tylko chciało, lecz także było zadowolone z tego typu kontaktu1-3. Dlatego trzeba wyraźnie podkreślić, że wyłącznie dorosły ponosi odpowiedzialność za podjęcie jakiegokolwiek kontaktu seksualnego z dzieckiem.

W przypadku kazirodztwa uraz jest jeszcze poważniejszy, a sytuacja dziecka bardziej skomplikowana4. Wykorzystywanie seksualne wewnątrz rodziny podważa fundamentalne zasady, na których powinny być zbudowane relacje w domu i społeczeństwie. Dodatkow...

Sprawcy przemocy seksualnej wobec dzieci

Osoby, które dopuszczają się nadużyć seksualnych wobec dzieci, nazywamy pedofilami. Według klasyfikacji ICD-10 (kod F65.4) i DSM-5 (kod 302.2)5,6 pedofilię definiuje się jako stan, w którym jedynym lub preferowanym sposobem osiągania satysfakcji s...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Dzieci wykorzystywane seksualnie

Ofiarami molestowania seksualnego przez rodziców pada co najmniej 2,5% dziewcząt i 1% chłopców. Blisko 2,5% dzieci jest wykorzystanych przez rodzeństwo. Szacuje [...]

Skutki przemocy seksualnej doświadczonej w dzieciństwie

Roger Collins w swoich badaniach dowodzi, że 77% dzieci będących ofiarami wykorzystywania seksualnego ma w przyszłości kłopoty z założeniem rodziny, 49% [...]

Objawy przedmiotowe

Badanie podmiotowe dziecka wykorzystywanego seksualnie stanowi duże wyzwanie diagnostyczne, psychologiczne, prawne. Często budzi dylematy moralne u badającego, wiąże się bowiem z [...]

Inne dolegliwości

U dzieci wykorzystywanych seksualnie obserwuje się często zaburzenia snu, łaknienia oraz zachowania regresywne, a także utratę kontroli nad zwieraczami (moczenie i/lub [...]

Konsekwencje emocjonalne

Dziecko wykorzystane przez dorosłego przeżywa dotkliwe konsekwencje emocjonalne związane zarówno z samym traumatycznym doświadczeniem, jak i z częstym brakiem adekwatnej reakcji [...]

Zachowania o charakterze seksualnym

Zachowania tego typu uważane są za najbardziej charakterystyczne dla ofiar przemocy seksualnej. Dzieci, które doświadczyły molestowania przez dorosłych, istotnie częściej niż [...]

Zaburzenia funkcjonowania

Zachowanie dzieci wykorzystanych seksualnie zmienia się – stają się one nieposłuszne, konfliktowe, agresywne wobec rówieśników, opiekunów, nauczycieli, przejawiają zachowania antyspołeczne, mają [...]

Transgeneracyjna transmisja traumy

Transgeneracyjne konsekwencje wykorzystania seksualnego dziecka są szczególnie groźne, najczęściej obserwujemy je w przypadku kazirodztwa lub przemocy seksualnej dokonywanej w małej społeczności, [...]

Zatrzymać przemoc – interwencja

Jeśli podejrzewamy, że dziecko jest wykorzystywane seksualnie, powinniśmy interweniować poprzez nawiązanie kontaktu z instytucjami profesjonalnie oferującymi pomoc krzywdzonym dzieciom oraz zgłoszenie [...]

Regulacje prawne

Wykorzystanie seksualne jest największą krzywdą, jaką dorosły może wyrządzić dziecku. Sprawca dodatkowo obarcza ofiarę poczuciem strachu, winy, współudziału i tajemnicy. Niezwykle [...]

Wnioski

Nasilenie i rodzaj symptomów występujących u ofiar nadużyć seksualnych zależą od tego, jak długo dziecko doświadczało przemocy, w jaki sposób się [...]

Do góry