Small 73603

Tabela 1. Zalecana zawartość białka w mleku początkowym oraz mleku następnym

Ze względu na aktualną tendencję do obniżania zawartości białka w mieszankach w rekomendacjach dotyczących podaży białka u niemowląt w pierwszym półroczu życia uwzględniono jakość tego białka, aby zapewnić odpowiednią ilość każdego z niezbędnych aminokwasów.

Bezpieczeństwo stosowania tak małej podaży białka w mieszankach następnych dla niemowląt (na poziomie 1,6 g/ 100 kcal) zostało potwierdzone ostatnimi badaniami35. Wykazano m.in., że zdrowe, donoszone niemowlęta karmione powyżej 3 miesiąca życia mieszanką o mniejszej zawartości białka przybierały na wadze wolniej w porównaniu z dziećmi karmionymi powszechnie stosowaną mieszanką i ich masa ciała rzadziej przekraczała 85 centyl35. Niezależnie od rodzaju podawanej mieszanki tempo przyrostu masy ciała było nadal większe niż u niemowląt karmionych piersią. Zbliżone rezultaty uzyskali Inostroza i wsp. u niemowląt matek z nadwagą lub otyłością. Mieszanka o obniżonej zawartości białka pozwoliła na uzyskanie wolniejszego tempa przyrostu masy ciała w pierwszym półroczu życia, zbliżonego do dzieci karmionych naturalnie36.

W kolejnych latach życia dziecka zapotrzebowanie na białko maleje, gdyż zmniejsza się tempo wzrostu organizmu, a coraz więcej energii pochłania aktywność ruchowa. W stanowisku polskiej grupy ekspertów w sprawie norm żywienia dzieci zdrowych w wieku 1-3 lat z 2012 roku zalecane dzienne zapotrzebowanie na białko zostało określone na poziomie około 1 g/kg m.c., co zapewnia udział energii z tego składnika w ilości nieco ponad 5%. Autorzy zaleceń przestrzegają, aby nie przekraczać wartości 15% energii z białka (około 3 g/kg m.c./24 h) ze względu na niepokojąco dużą ilość białka w dietach dzieci w wieku 1-3 lat odnotowaną w większości europejskich populacji. Co prawda nie ma jednoznacznych dowodów na niekorzystny wpływ dużego spożycia białka u dzieci po pierwszym roku życia, ponieważ w tej grupie wiekowej nie udało się wykazać efektu programowania związanego ze spożyciem białka. Warto jednak zwrócić uwagę, że wdrożenie ograniczeń w udziale tego składnika w diecie zwykle wiąże się z korzystnymi zmianami w kompozycji posiłków, m.in. ze zwiększeniem spożycia warzyw i owoców.

Wnioski

Sposób karmienia niemowląt ma istotny wpływ na ryzyko późniejszego występowania nadwagi i otyłości oraz znaczące konsekwencje dla zdrowia publicznego. Karmienie dziecka piersią zmniejsza u niego zarówno ryzyko rozwoju nadwagi w późniejszych latach życia, jak i związanych z nią chorób.

Zgromadzone dowody z jednej strony motywują do podejmowania działań promujących i wspierających karmienie piersią, z drugiej zaś wskazują na obszary badań wymagające pogłębienia, tak aby mieszanki stosowane w sytuacji braku pokarmu naturalnego możliwie wiernie naśladowały efekty metaboliczne mleka ludzkiego.

Zgodnie z danymi pochodzącymi z największego przeprowadzonego badania klinicznego z randomizacją duża zawartość białka w mieszankach dla niemowląt wyraźnie zwiększa długoterminowe ryzyko rozwoju otyłości. Wydaje się zatem uzasadnione, aby niemowlęta, które nie mogą być karmione piersią, otrzymywały mieszankę o zawartości białka maksymalnie zbliżonej do mleka kobiecego, ale jednocześnie o odpowiednio wysokiej jakości białka zapewniającej jego odpowiednią biodostępność.

Small logo.nestle opt

Grant edukacyjny

ABSTRACT

What you should know about protein in children’s nutrition

Protein is an extremely valuable element of a child's diet as a building component of all cells, tissues, organs as well as cytokines and hormones. For centuries, mankind has faced protein deficiencies in nutrition, especially in children. Recently, researchers have begun to point out potential negative effects of protein oversupply in terms of "programming" for subsequent adverse health effects.

Piśmiennictwo

1. Koletzko B, Brands B, Chourdakis M, et al. The Power of Programming and the EarlyNutrition project: opportunities for health promotion by nutrition during the first thousand days of life and beyond. Ann Nutr Metab 2014;64(3-4):187-96

2. Koletzko B, Godfrey KM, Poston L, et al. Nutrition during pregnancy, lactation and early childhood and its implications for maternal and long-term child health: the early nutrition project recommendations. Ann Nutr Metab 2019;74(2):93-106

3. Alberti KG, Eckel RH, Grundy SM, et al. Harmonizing the metabolic syndrome: a joint interim statement of the International Diabetes Federation Task Force on Epidemiology and Prevention; National Heart, Lung and Blood Institute; American Heart Association; World Heart Federation; International Atherosclerosis Society; and International Association for the Study of Obesity. Circulation 2009;120(16):1640-5

4. Camhi SM, Katzmarzyk PT. Tracking of cardiometabolic risk factor clustering from childhood to adulthood. Int J Pediatr Obes 2010;5(2):122-9

5. Gale C, Logan KM, Santhakumaran S, et al. Effect of breastfeeding compared with formula feeding on infant body composition: a systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr 2012;95(3):656-69

6. Rzehak P, Oddy WH, Mearin ML, et al. Infant feeding and growth trajectory patterns in childhood and body composition in young adulthood. Am J Clin Nutr 2017;106(2): 568-80

7. Victora CG, Bahl R, Barros AJ, et al. Breastfeeding in the 21st century: epidemiology, mechanisms and lifelong effect. Lancet 2016;387(10017):475-90

8. Dewey KG, Nommsen-Rivers LG, Lönnerdal BG. Plasma insulin and insulin-releasing amino acids (IRAA) concentrations are higher in formula-fed than in breastfed infants at 5 mo of age (abstract 564.1). Exp Biol 2004

9. Socha P, Grote V, Gruszfeld D, et al. Milk protein intake, the metabolic-endocrine response and growth in infancy: data from a randomized clinical trial. Am J Clin Nutr 2011; 94(6 Suppl):1776S-84S

10. Koletzko B, von Kries R, Closa R, et al. Lower protein in infant formula is associated with lower weight up to age 2 y: a randomized clinical trial. Am J Clin Nutr 2009;89(6): 1836-45

11. Guo M (ed.). Human milk biochemistry and infant formula manufacturing technology. Cambridge: Woodhead Publishing, 2014

12. Ballard O, Morrow AL. Human milk composition: nutrients and bioactive factors. Pediatr Clin North Am 2013;60(1):49-74

13. Fomon SJ. Requirements and recommended dietary intakes of protein during infancy. Pediatr Res 1991;30(5):391-5

14. Rigo J, Ziegler EE (eds). Protein and energy requirements in infancy and childhood. Nestlé Nutr Workshop Ser Pediatr Program 2006;58:51-63

15. Dewey KG. Growth characteristics of breast-fed compared to formula-fed infants. Biol Neonate 1998;74(2):94-105

16. Nelson SE, Rogers RR, Ziegler EE, et al. Gain in weight and length during early infancy. Early Hum Dev 1989;19(4):223-39

17. Lönnerdal B. Nutritional and physiologic significance of human milk proteins. Am J Clin Nutr 2003;77(6):1537S-43S

18. Martin CR, Ling PR, Blackburn GL. Review of infant feeding: key features of breast milk and infant formula. Nutrients 2016;8(5):279

19. Feng P, Gao M, Burgher A, et al. A nine-country study of the protein content and amino acid composition of mature human milk. Food Nutr Res 2016;60:31042

20. Prentice P, Ong KK, Schoemaker MH, et al. Breast milk nutrient content and infancy growth. Acta Paediatr 2016;105(6):641-7

21. Koletzko B, Broekaert I, Demmelmair H, et al. Protein intake in the first year of life: a risk factor for later obesity? The E.U. childhood obesity project. Adv Exp Med Biol 2005;569:69-79

22. Weber M, Grote V, Closa-Monasterolo R, et al. Lower protein content in infant formula reduces BMI and obesity risk at school age: follow-up of a randomized trial. Am J Clin Nutr 2014;99(5):1041-51

23. Escribano J, Luque V, Canals-Sans J, et al. Mental performance in 8-year-old children fed reduced protein content formula during the 1st year of life: safety analysis of a randomised clinical trial. Br J Nutr 2019;122(s1):S22-30

24. Pimpin L, Jebb S, Johnson L, et al. Dietary protein intake is associated with body mass index and weight up to 5 y of age in a prospective cohort of twins. Am J Clin Nutr 2016;103(2):389-97

25. Hörnell A, Lagström H, Lande B, Thorsdottir I. Protein intake from 0 to 18 years of age and its relation to health: a systematic literature review for the 5th Nordic Nutrition Recommendations. Food Nutr Res 2013;57. doi: 10.3402/fnr.v57i0.21083

26. Hoppe C, Udam TR, Lauritzen L, et al. Animal protein intake, serum insulin-like growth factor I, and growth in healthy 2.5-y-old Danish children. Am J Clin Nutr 2004;80(2):447-52

27. Budek AZ, Hoppe C, Michaelsen KF, et al. Associations of total, dairy, and meat protein with markers for bone turnover in healthy, prepubertal boys. J Nutr 2007;137(4):930-4

28. Kirchberg FF, Harder U, Weber M, et al. Dietary protein intake affects amino acid and acylcarnitine metabolism in infants aged 6 months. J Clin Endocrinol Metab 2015;100(1): 149-58

29. Rzehak P, Covic M, Saffery R, et al. DNA-methylation and body composition in preschool children: epigenome-wide-analysis in the European Childhood Obesity Project (CHOP) – study. Sci Rep 2017;7:14349. doi: 10.1038/s41598-017-13099-4

30. Dewey KG, Beaton G, Fjeld C, et al. Protein requirements of infants and children. Eur J Clin Nutr 1996;50(Suppl 1):S119-50

31. European Commission. Commission Directive 91/321/EEC of 14 May 1991 on infant formulae and follow-on formulae. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?qid=1492447833891&uri=CELEX:31991L0321. Dostęp 17.04.2017

32. European Commission. Commission Directive 2006/141/EC of 22 December 2006 on infant formulae and follow-on formulae and amending Directive 1999/21/EC Text with EEA relevance. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/NOT/?uri=CELEX:32006L0141. Dostęp 3.02.2016

33. European Commission. Commission Delegated Regulation (EU) 2016/127 of 25 September 2015 supplementing Regulation (EU) No 609/2013 of the European Parliament and of the Council as regards the specific compositional and information requirements for infant formula and follow-on. Off J Eur Union 2016

34. EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA); Turck D, Bresson JL, Burlingame B, et al. Scientific opinion on the safety and suitability for use by infants of follow-on formulae with a protein content of at least 1.6 g/100 kcal. EFSA J. 2017;15(5):e04781

35. Ziegler EE, Fields DA, Chernausek SD, et al. Adequacy of infant formula with protein content of 1.6 g/100 kcal for infants between 3 and 12 months. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2015;61(5):596-603

36. Inostroza J, Haschke F, Steenhout P, et al. Low-protein formula slows weight gain in infants of overweight mothers. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2014;59(1):70-7

Do góry