BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Tabela 1. Zalecana zawartość białka w mleku początkowym oraz mleku następnym
Ze względu na aktualną tendencję do obniżania zawartości białka w mieszankach w rekomendacjach dotyczących podaży białka u niemowląt w pierwszym półroczu życia uwzględniono jakość tego białka, aby zapewnić odpowiednią ilość każdego z niezbędnych aminokwasów.
Bezpieczeństwo stosowania tak małej podaży białka w mieszankach następnych dla niemowląt (na poziomie 1,6 g/ 100 kcal) zostało potwierdzone ostatnimi badaniami35. Wykazano m.in., że zdrowe, donoszone niemowlęta karmione powyżej 3 miesiąca życia mieszanką o mniejszej zawartości białka przybierały na wadze wolniej w porównaniu z dziećmi karmionymi powszechnie stosowaną mieszanką i ich masa ciała rzadziej przekraczała 85 centyl35. Niezależnie od rodzaju podawanej mieszanki tempo przyrostu masy ciała było nadal większe niż u niemowląt karmionych piersią. Zbliżone rezultaty uzyskali Inostroza i wsp. u niemowląt matek z nadwagą lub otyłością. Mieszanka o obniżonej zawartości białka pozwoliła na uzyskanie wolniejszego tempa przyrostu masy ciała w pierwszym półroczu życia, zbliżonego do dzieci karmionych naturalnie36.
W kolejnych latach życia dziecka zapotrzebowanie na białko maleje, gdyż zmniejsza się tempo wzrostu organizmu, a coraz więcej energii pochłania aktywność ruchowa. W stanowisku polskiej grupy ekspertów w sprawie norm żywienia dzieci zdrowych w wieku 1-3 lat z 2012 roku zalecane dzienne zapotrzebowanie na białko zostało określone na poziomie około 1 g/kg m.c., co zapewnia udział energii z tego składnika w ilości nieco ponad 5%. Autorzy zaleceń przestrzegają, aby nie przekraczać wartości 15% energii z białka (około 3 g/kg m.c./24 h) ze względu na niepokojąco dużą ilość białka w dietach dzieci w wieku 1-3 lat odnotowaną w większości europejskich populacji. Co prawda nie ma jednoznacznych dowodów na niekorzystny wpływ dużego spożycia białka u dzieci po pierwszym roku życia, ponieważ w tej grupie wiekowej nie udało się wykazać efektu programowania związanego ze spożyciem białka. Warto jednak zwrócić uwagę, że wdrożenie ograniczeń w udziale tego składnika w diecie zwykle wiąże się z korzystnymi zmianami w kompozycji posiłków, m.in. ze zwiększeniem spożycia warzyw i owoców.
Wnioski
Sposób karmienia niemowląt ma istotny wpływ na ryzyko późniejszego występowania nadwagi i otyłości oraz znaczące konsekwencje dla zdrowia publicznego. Karmienie dziecka piersią zmniejsza u niego zarówno ryzyko rozwoju nadwagi w późniejszych latach życia, jak i związanych z nią chorób.
Zgromadzone dowody z jednej strony motywują do podejmowania działań promujących i wspierających karmienie piersią, z drugiej zaś wskazują na obszary badań wymagające pogłębienia, tak aby mieszanki stosowane w sytuacji braku pokarmu naturalnego możliwie wiernie naśladowały efekty metaboliczne mleka ludzkiego.
Zgodnie z danymi pochodzącymi z największego przeprowadzonego badania klinicznego z randomizacją duża zawartość białka w mieszankach dla niemowląt wyraźnie zwiększa długoterminowe ryzyko rozwoju otyłości. Wydaje się zatem uzasadnione, aby niemowlęta, które nie mogą być karmione piersią, otrzymywały mieszankę o zawartości białka maksymalnie zbliżonej do mleka kobiecego, ale jednocześnie o odpowiednio wysokiej jakości białka zapewniającej jego odpowiednią biodostępność.
Grant edukacyjny