Alergia na orzeszki ziemne u dzieci
lek. Julia Gawryjołek
dr hab. n. med. Aneta Krogulska, prof. UMK
- Objawy i przebieg alergii na orzeszki ziemne (AOZ)
- Przegląd metod diagnostycznych AOZ, w tym omówienie próby prowokacji pokarmowej, diagnostyki molekularnej oraz testu aktywacji bazofilów
- Zasada 3 × E oraz zastosowanie immunoterapii alergenowej jako metody desensytyzacji w leczeniu AOZ
Orzeszki ziemne (Arachis hypogaea), należące do rodziny roślin strączkowych (Leguminosae), pochodzą z okolic Brazylii i Paragwaju i od dawna były zjadane jako smakołyk przez ludność zamieszkującą tamte tereny. Na świecie zaczęły być powszechnie znane dopiero w XX wieku.
Obecnie głównymi producentami orzeszków ziemnych na świecie są: Chiny, Indie i Stany Zjednoczone. Z kolei największym regionem konsumpcyjnym jest Unia Europejska, na której terenie wprawdzie nie produkuje się orzeszków ziemnych, ale ich spożycie jest szacowane na około 550 000 ton rocznie. Orzechy arachidowe cechują się bardzo dużą zawartością białka (20-26%), a także tłuszczów (40-50%) i wielu innych cennych składników odżywczych, takich jak: przeciwutleniacze, witaminy i minerały. W przeciwieństwie do innych roślin strączkowych zawierają wszystkie aminokwasy niezbędne do prawidłowego wzrostu i metabolizmu organizmu. Orzeszki ziemne jako źródło łatwo przyswajalnego białka roślinnego stanowią zatem ważny element dobrze zbilansowanej diety. Codzienne spożycie orzeszków ziemnych wiąże się z redukcją śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny nawet do 20%1.
Niezależnie od korzyści wynikających ze spożywania orzeszków ziemnych wiadomo, że stanowią one przyczynę potencjalnie zagrażającej życiu alergii pokarmowej – alergii na orzeszki ziemne (AOZ). Narażenie chorego nawet na śladowe ilości orzechów arachidowych (kilka miligramów ich białka) może wywołać u niego poważną reakcję, w tym wstrząs anafilaktyczny. Orzeszki ziemne są obecne w wielu produktach spożywczych, co nie tylko utrudnia ich unikanie, lecz także zwiększa ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej na skutek przypadkowego spożycia alergenu.
AOZ jest IgE-zależną alergią pokarmową, tzn. jest mediowana przez przeciwciała IgE. Spożycie orzeszków ziemnych przez osobę na nie uczuloną stymuluje komórki efektorowe, takie jak mastocyty czy bazofile, do uwalniania wielu mediatorów zapalnych, z których największe znaczenie ma histamina.
U 70% chorych z rozpoznaną AOZ współistnieją inne postaci alergii pokarmowej, najczęściej na: jajko kurze (u 39% chorych), orzechy drzew (39%) i białka mleka krowiego (30%)2. Wśród dzieci z AOZ 25-50% z nich jest uczulonych na orzechy drzew, 25% (...
