Podstawy hemodializy u dzieci

dr hab. n. med. Sylwester Prokurat, prof. IPCZD

Klinika Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie

Katedra Nefrologii Dziecięcej, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Sylwester Prokurat, prof. IPCZD

Klinika Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego,

Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”

al. Dzieci Polskich 20, 04-730 Warszawa

e-mail: s.prokurat@ipczd.pl

  • Hemodializa – na czym polega i jak przebiega ten zabieg
  • Pacjent pediatryczny na oddziale dializ – specyfika hemodializy u dzieci
  • Wskazania do hemodializy i powikłania zabiegu


Leczenie nerkozastępcze ma na celu zastąpienie czynności nerek w przypadku, kiedy te utraciły swoją funkcję wydalniczą i wydzielniczą w przebiegu czasowego, ostrego ich uszkodzenia (AKI – acute kidney injury) lub też trwałej, nieodwracalnej utraty czynności filtracyjnej (przewlekła choroba nerek [PChN]). Leczenie to obejmuje dializoterapię bądź transplantację nerki. Dializoterapię dzielimy na wewnątrzustrojową (dializa otrzewnowa) oraz zewnątrzustrojową (hemodializa). Przeszczepienie nerki może być przeprowadzone w okresie wyprzedzającym wdrożenie dializoterapii (pre-emptive) lub po jej rozpoczęciu. Program transplantacji nerek realizowany jest poprzez przeszczepy nerek pobranych ze zwłok lub od dawców żywych, spokrewnionych z biorcą bądź niespokrewnionych z nim, ale wówczas za zgodą sądu.

Zgodnie z definicją PChN przyjętą w 2002 roku przez Kidney Disease Outcomes Quality Initiative (KDOQI) oraz zatwierdzoną w 2010 roku przez międzynarodową grupę Kidney Disease Improving Global Outcomes (KDIGO) Acute Kidney Injury Work Group w przypadku PChN mamy do czynienia z zespołem chorobowym wynikającym z trwałego uszkodzenia lub zmniejszenia liczby czynnych nefronów niszczonych przez różne procesy chorobowe trwające dłużej niż 3 miesiące1,2. Za wartość graniczną obniżenia przesączania kłębuszkowego przyjęto klirens endogennej kreatyniny wyrażony szacunkowym wskaźnikiem filtracji kłębuszkowej (eGFR – estimated glomerular filtration rate) wynoszący 60 ml/min/1,73 m2 p.c. lub mniej. Zgodnie z klasyfikacją oznacza to III stopień PChN. W tabeli 1 przedstawiono stadia zaawansowania choroby3. Częstość występowania PChN w stadiach III-V w europejskiej populacji pediatrycznej szacuje się na 11-12 przypadków na 1 mln dzieci, a chorobowość wynosi 55-60 na 1 mln4.

Klirens kreatyniny u dzieci wylicza się za pomocą wzoru Schwartza:

GFR (ml/min/1,73 m2) = k (0,413) × wzrost (cm) : stężenie kreatyniny (mg/dl)

gdzie współczynnik k wynosi:

  • 0,33 dla niemowląt z małą urodzeniową masą ciała
  • 0,45 dla niemowląt z prawidłową urodzeniową masą ciała
  • 0,55 dla dzieci w wieku 2-12 lat
  • 0,55 dla dziewczynek >13 lat
  • 0,70 dla chłopców >13 lat
  • 0,413 – według modyfikacji z 2009 roku obowiązuje dla wszystkich grup wiekowych.

Zgodnie z danymi Polskiego Rejestru Dzieci Leczonych Nerkozastępczo najczęstszą przyczyną PChN u pacjentów pediatrycznych są wrodzone wady układu moczowego i stanowią one ponad 50% wszystkich przypadków PChN, w tym: uropatie zaporowe dotyczą 29% d...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Historia hemodializy

Pierwsze próby hemodializy in vitro opisał w 1889 roku Benjamin Ward Richardson. Konstruktorami pierwszego aparatu do hemodializy i wykonawcami pionierskich zabiegów [...]

Zasady i mechanizmy hemodializy

Hemodializa jest zabiegiem zewnątrzustrojowej eliminacji toksyn i polega na wyprowadzeniu krwi od pacjenta na zewnątrz ustroju do dializatora zbudowanego z półprzepuszczalnej [...]

Hemodializa u dzieci

Program przewlekłego leczenia hemodializami u dzieci realizowany jest w pediatrycznych ośrodkach nefrologicznych zapewniających opiekę wielodyscyplinarną18. Związane jest to m.in. ze specyfiką [...]

Powikłania zabiegu hemodializy

Powikłania zabiegów HD można podzielić na ostre i odległe. Odległe powikłania są spowodowane głównie transmisją wirusów hepatotropowych (wirusa zapalenia wątroby [WZW] [...]

Podsumowanie

Przewlekły program hemodializ u dzieci daje możliwość leczenia nerkozastępczego pacjentów z przewlekłą chorobą nerek oraz ich kwalifikację do przeszczepienia nerki jako [...]

Do góry