Wzrastanie (przyrost masy i długości/wysokości ciała) jest główną cechą okresu rozwojowego i jednym z najczulszych wskaźników dobrostanu dziecka oraz jego stanu odżywienia¹. Okresy wzrastania dziecka można podzielić na: okres prenatalny (wewnątrzmaciczny), niemowlęcy, dzieciństwo i okres pokwitania (dojrzewanie). Najszybsze przyrosty wzrastania obserwuje się w okresie wewnątrzmacicznym, a następnie w niemowlęctwie (około 20 cm w pierwszym półroczu życia i 10-20 cm między 6 a 12 miesiącem życia). Na procesy wzrastania u dzieci wpływ ma wiele czynników; obok czynników genetycznych równie ważne są czynniki środowiskowe, takie jak: prawidłowo zbilansowana dieta, optymalne warunki socjalno-ekonomiczne, szczepienia². W badaniu przeprowadzonym przez grupę roboczą World Health Organization wśród dzieci, którym zapewniono możliwie optymalne środowiskowe warunki rozwoju i wzrastania w pierwszych latach życia, wykazano identyczne przyrosty masy i długości/wysokości ciała².

Upośledzenie stanu odżywienia to nieodpowiedni wzorzec wzrastania dotyczący zahamowania przyrostu masy i/lub długości/wysokości ciała, który jest konsekwencją niedożywienia, czyli braku równowagi między zapotrzebowaniem na substancje odżywcze a ich spożyciem i/lub wchłanianiem^3,4. Niedożywienie prowadzi do skumulowanych niedoborów energii i białka, które skutkują zaburzeniami wzrastania i/lub składu ciała (m.in. zanikiem tkanki tłuszczowej, zmniejszeniem beztłuszczowej masy ciała, względnie zwiększeniem objętości płynu pozakomórkowego)⁴. Niedożywienie może dotyczyć także niedoborów mikroskładników, pierwiastków śladowych i/lub witamin (takich jak: żelazo, jod, kwas foliowy, cynk, witaminy A i D). Należy pamiętać, że objawy kliniczne tych niedoborów często występują dopiero w bardzo zaawansowanych stadiach zaburzeń ich podaży czy wchłaniania⁴.

Coraz więcej dowodów sugeruje, że zaburzenie stanu odżywienia we wczesnym okresie życia nie tylko upośledza procesy wzrastania i rozwoju psychoruchowego (m.in. funkcji poznawczych) dziecka, lecz także może mieć wpływ na jego funkcjonowanie i chorobowość w życiu dorosłym, w tym na ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, otyłości, cukrzycy, niektórych chorób nowotworowych, osteoporozy, problemów ze zdrowiem psychicznym⁵. Dlatego tak ważne jest monitorowanie procesów wzrastania i dbanie o wczesną identyfikację czynników ryzyka niedożywienia u dzieci.