Duże problemy małych ludzi

Podejrzenie zaburzenia związanego z cierpieniem cielesnym – jak pomóc dziecku i jego rodzinie?

dr Urszula Sajewicz-Radtke
dr Bartosz M. Radtke

Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Tęcza w Gdańsku

Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych w Gdańsku

Adres do korespondencji:

dr Urszula Sajewicz-Radtke

Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Tęcza

ul. Stefana Czarnieckiego 5A/1, 80-239 Gdańsk

e-mail: sajewicz-radtke@pracowniatestow.pl

  • Omówienie prostych technik diagnostycznych stosowanych w celu rozpoznania zaburzenia związanego z cierpieniem cielesnym oraz odpowiedniego skierowania pacjentów po pomoc specjalistyczną (psychologiczno-psychiatryczną)
  • Znaczenie dobrego kontaktu z pacjentem zbiorowym (dzieckiem i jego rodziną) w procesie diagnozowania tych zaburzeń
  • Rola pediatry i lekarza rodzinnego w procesie podtrzymywania motywacji pacjentów do dalszego leczenia


Objawy psychosomatyczne są powszechne u dzieci i młodzieży. Na wczesnym etapie rozwoju emocjonalnego człowiek nie ma jeszcze wypracowanych skutecznych strategii radzenia sobie ze stresem czy trudnymi emocjami. Dzieciom brakuje również odpowiedniego języka, który może być pomocny w nazywaniu ich stanów emocjonalnych. Z tego powodu do ekspresji niektórych stanów emocjonalnych dochodzi poprzez objawy somatyczne. Rodzice zazwyczaj zdają sobie sprawę, że ich dzieci mogą czasami doświadczać różnych dolegliwości fizycznych, jeśli się czymś martwią lub próbują czegoś uniknąć. Większość opiekunów w naturalny sposób minimalizuje znaczenie tych objawów i próbuje znaleźć realną przyczynę złego samopoczucia dziecka. Ta taktyka zwykle pomaga dziecku nauczyć się radzić sobie z codziennymi stresami, rozpoznawać źródła stresu i budować zdrowe strategie radzenia sobie z tymi sytuacjami. Jednak mimo to czasami objawy się utrzymują i realnie upośledzają funkcjonowanie dziecka, a z czasem całej rodziny.

Uważa się, że 2-10% dzieci w populacji ogólnej skarży się na dokuczliwe bóle (np. brzucha, stawów, głowy) lub inne objawy somatyczne, których prawdopodobnie nie można wytłumaczyć z medycznego punktu widzenia. Termin „objawy niewyjaśnione medycznie” odnosi się do wszystkich uciążliwych lub nawracających symptomów cielesnych, których przyczyny nie można ustalić w procesie diagnostycznym. Niewyjaśnione objawy fizyczne mogą prowadzić do dystresu, upośledzenia funkcjonowania i skłaniają do poszukiwania pomocy u lekarza, co może prowadzić do rozpoznania zaburzenia związanego z cierpieniem cielesnym (bodily distress disorder; 6C20 w ICD-11), wcześniej znanego pod nazwą „zaburzenia somatyzacyjne” (F45 w ICD-10).

Gdy dziecko zaczyna doświadczać objawów fizjologicznych, naturalne, że rodzic w pierwszej kolejności zgłosi się do lekarza pediatry lub POZ. Zadaniem lekarza jest postrzeganie zdrowia dziecka w modelu biopsychospołecznym i dostrzeganie poza dolegl...

Definicja

Zaburzenie związane z cierpieniem cielesnym charakteryzuje się występowaniem objawów fizycznych, które budzą niepokój pacjenta i nadmiernie koncentrują na sobie jego uwagę, co może skutkować wielokrotnym kontaktem z pracownikami systemu ochrony zd...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rola pediatry i lekarza POZ

Objawy somatyczne i związane z nimi zaburzenia w pierwszej kolejności są leczone przez lekarzy pediatrów lub lekarzy POZ, a nie przez [...]

Czynniki ryzyka

Podczas prowadzenia kontroli zdrowia dzieci (np. w ramach okresowych badań profilaktycznych w formie bilansów zdrowia) warto zwracać uwagę na czynniki ryzyka, [...]

Skierowanie do specjalisty zdrowia psychicznego

Jeśli wszystkie informacje i uzyskane dane wydają się potwierdzać występowanie zaburzenia związanego z cierpieniem cielesnym, wyzwaniem bywa odpowiednie skierowanie rodziny po [...]

Podsumowanie

Nawracające, niemożliwe do wyjaśnienia objawy fizyczne powszechnie występują wśród dzieci i młodzieży. Jeśli ich przebieg jest ciężki i upośledza funkcjonowanie pacjenta, [...]

Do góry