Wytyczne

Ocena zewnątrzwydzielniczej czynności trzustki u dzieci – testy z wykorzystaniem endoskopii.
Stanowisko NASPGHAN

lek. Zuzanna Rybaczek

prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Aleksandra Banaszkiewicz

Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Aleksandra Banaszkiewicz

Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci,

Warszawski Uniwersytet Medyczny

ul. Żwirki i Wigury 63A, 02-091 Warszawa

e-mail: abanaszkiewicz@wum.edu.pl

  • Opis badania zewnątrzwydzielniczej funkcji trzustki z wykorzystaniem endoskopii (ePFT)
  • Wady i zalety oraz skuteczność i bezpieczeństwo wykonywania ePFT w populacji pediatrycznej
  • Schemat wykonywania endoskopowego badania trzustki u dzieci proponowany przez NASPGHAN


Ocena zewnątrzwydzielniczej funkcji trzustki u dzieci stanowi duże wyzwanie dla klinicysty. Dostępne testy można podzielić na pośrednie i bezpośrednie. Poza oceną stężenia elastazy 1 są rzadko wykonywane i trudno dostępne. Bardzo obiecujące wydają się badania wykorzystujące endoskopię, które należą do testów bezpośrednich, są one jednak mało znane. W 2021 roku North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (NASPGHAN) opublikowało stanowisko dotyczące testów oceniających zewnątrzwydzielniczą czynność trzustki z użyciem endoskopii (ePFT – endoscopic pancreatic function test)1. Poniżej przedstawiamy najistotniejsze – według nas – fragmenty wspomnianego dokumentu. Stanowisko to jest uzupełnieniem połączonego raportu NASPGHAN oraz European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition w sprawie oceny zewnątrzwydzielniczej czynności trzustki z 2015 roku2.

Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki

Trzustka jest gruczołem wydzielania zewnętrznego oraz wewnętrznego. Miąższ trzustkowy ma budowę zrazikową, składa się z pęcherzyków wydzielniczych i przewodów wyprowadzających. Pęcherzyki wydzielnicze odpowiedzialne są za produkcję enzymów trawiennych, natomiast przewody wyprowadzające wydzielają wodę i elektrolity. Wszystkie te składniki tworzą sok trzustkowy, który dostaje się do dwunastnicy przewodami Wirsunga i Santoriniego. Sok trzustkowy ma zasadowy charakter, co umożliwia neutralizację kwaśnego soku żołądkowego, a jednocześnie stwarza optymalne warunki do aktywacji w dwunastnicy proenzymów w enzymy, które są niezbędne do prawidłowego trawienia białek, tłuszczów i węglowodanów. Produkcja soku trzustkowego regulowana jest hormonalnie przez cholecystokininę oraz sekretynę. Cholecystokinina indukuje wydzielanie proenzymów, natomiast sekretyna odpowiedzialna jest za stymulację wydzielania wody i wodorowęglanów.

Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki to stan, w którym produkcja enzymów trzustkowych i/lub wodorowęglanów jest niewystarczająca, co powoduje nieodpowiednie trawienie tłuszczów, białek oraz węglowodanów, a w konsekwencji prowadzi do zaburzen...

W populacji dzieci najczęstszą przyczyną zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki jest mukowiscydoza. Pozostałe wrodzone przyczyny, takie jak zespół Shwachmana-Diamonda czy zespół Johanson-Blizzarda, są rzadkością. Do nabytych przyczyn zalicza...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Testy oceniające zewnątrzwydzielniczą niewydolność trzustki

Testy oceniające zewnątrzwydzielniczą niewydolność trzustki można podzielić na pośrednie i bezpośrednie.

Opis wykonania ePFT

Podczas ePFT pacjent może leżeć w dowolnej pozycji, choć eksperci z NASPGHAN podkreślają, że ułożenie na lewym boku zmniejsza ryzyko zanieczyszczenia [...]

Bezpieczeństwo ePFT u dzieci

Wykonywanie ePFT u dzieci jest bezpieczne i technicznie proste dla endoskopisty. Zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym i wykonywany jest podczas [...]

Komentarz

Testy oceniające zewnątrzwydzielniczą czynność trzustki można podzielić na pośrednie i bezpośrednie. W grupie tych, które oceniają funkcję trzustki w sposób pośredni, [...]

Do góry