Grzyby zbierane są dla przyjemności ich zbierania i walorów smakowych, odgrywają też istotną rolę w jadłospisie wielu rodzin. Mimo że dzieciom poniżej 12 roku życia nie powinno się ich podawać (ich wartość kaloryczna jest niska, a dodatkowo są pokarmem ciężkostrawnym), to jednak w praktyce klinicznej mamy do czynienia z zatruciami grzybami również w tej grupie wiekowej.

Spośród kilku tysięcy gatunków grzybów znanych na świecie kilkaset zostało zaklasyfikowanych jako grzyby jadalne (w tym około 20 gatunków uznano za grzyby o wyjątkowych walorach smakowych), 150 zaliczono do grzybów trujących i zaledwie kilka, kilkanaście uznano za śmiertelnie trujące^1-3. Częstość występowania zatruć grzybami różni się w zależności od regionu świata, sezonu, warunków pogodowych oraz lokalnych zwyczajów zbierania grzybów. Spożycie trujących grzybów wynika zwykle z braku właściwej wiedzy zbieracza i pomylenia ich z gatunkami jadalnymi. Rzadko natomiast jest to działanie celowe, np. dotyczy to tzw. grzybów halucynogennych spożywanych w celu wywołania doznań euforycznych. W rutynowej praktyce klinicznej zatrucia grzybami są rzadkie, klinicystom zatem często brakuje doświadczenia w ich diagnostyce i leczeniu.

W artykule omówiono najczęstsze w Polsce zatrucia grzybami oraz metody ich leczenia u dzieci.

Epidemiologia

Corocznie w Polsce zatruciu grzybami ulega 500-1000 osób, jednak dane te są z całą pewnością niedoszacowane³. Z dotychczas prowadzonych analiz wynika, że dzieci i młodzież stanowią około 30% wszystkich osób zatrutych grzybami, a w grupie wiekowej <14 lat stwierdza się najwięcej przypadków śmiertelnych (najczęściej wskutek zatrucia muchomorem sromotnikowym)³.

Rzadziej opisywane są sytuacje spożycia grzyba w stanie surowym przez dzieci w wieku przedszkolnym, np. podczas spaceru z rodzicami w lesie (dzieci najchętniej sięgają po grzyby zabarwione na czerwono – w tej grupie dominuje muchomor czerwony [Amanita muscaria] lub plamisty [Amanita pantherina])^3,4.

Wśród nastolatków odnotowywane są zatrucia grzybami pieczonymi w ognisku. Zarówno starsza młodzież, jak i dorośli ulegają zatruciu tzw. grzybami magicznymi (spożywanymi w celu wywołania objawów euforycznych) lub w następstwie równoczesnego spożycia grzybów i alkoholu^3,4.