Wytyczne
Hiperbilirubinemia u noworodków urodzonych ≥35 tygodnia ciąży – wytyczne American Academy of Pediatrics
lek. Ewa Banaś1
lek. Alicja Krogulec1
lek. Aleksandra Krzysztofik1
dr n. med. Diana Sochaczewska2
prof. dr hab. n. med. Agnieszka Kordek2
- Przyczyny hiperbilirubinemii w okresie noworodkowym
- Żółtaczka fizjologiczna a żółtaczka patologiczna – kryteria rozpoznania
- Wskazania do fototerapii i transfuzji wymiennej u noworodków z hiperbilirubinemią urodzonych ≥35 tygodnia ciąży
Żółtaczka noworodków jest stanem wynikającym z podwyższonego stężenia bilirubiny całkowitej w surowicy (TSB – total serum bilirubin) i klinicznie objawia się żółtawym zabarwieniem skóry, twardówek i błon śluzowych. Jest to najczęstszy problem medyczny w ciągu pierwszych 2 tygodni życia dziecka i częsta przyczyna ponownej hospitalizacji. Żółtaczka rozwija się w pierwszym tygodniu życia u 55-60% noworodków urodzonych w terminie i u aż 80% wcześniaków. W większości przypadków mamy do czynienia z łagodną jej postacią, czyli z żółtaczką fizjologiczną będącą stanem przejściowym, niewymagającym leczenia. Każde dziecko z hiperbilirubinemią wymaga monitorowania stężeń bilirubiny, aby w odpowiednim czasie wdrożyć właściwe postępowanie i zapobiec powikłaniom żółtaczki1.
W poniższym artykule przedstawiono postępowanie w hiperbilirubinemii u noworodków donoszonych i późnych wcześniaków (≥35 tygodnia ciąży) zgodne z wytycznymi American Academy of Pediatrics (AAP) z 2022 roku2.
Etiologia
Żółtaczka fizjologiczna odpowiada za 75% przypadków hiperbilirubinemii u noworodków i wynika z fizjologicznych zmian w metabolizmie bilirubiny, takich jak: nadmierne jej wytwarzanie (krótszy czas przeżycia erytrocytów, rozpad hemoglobiny płodowej), mniejsza aktywność enzymów wątrobowych, nasilone krążenie jelitowo-wątrobowe. Pojawia się po pierwszych 24 godz. życia, osiąga szczyt między 48 a 96 godz. i ustępuje w ciągu 7-10 dni u noworodków urodzonych o czasie i do 14 dni u wcześniaków.
Żółtaczkę uważa się za patologiczną, jeśli:
- pojawia się w pierwszym dniu życia
- stężenie TSB przekracza wartości ustalone na podstawie nomogramów bilirubiny specyficznych dla wieku
- tempo narastania TSB przekracza ponad 5 mg/dl/ 24 h lub 0,2 mg/dl/h
- żółtaczka utrzymuje się dłużej niż 2-3 tygodnie u dzieci urodzonych o czasie
- stężenie bilirubiny związanej przekracza 1 mg/dl3.
Każda patologiczna żółtaczka wymaga pogłębienia diagnostyki w celu znalezienia jej przyczyny i włączenia odpowiedniego leczenia.
Najczęstsze przyczyny hiperbilirubinemii przedstawiono w tabelach 1 i 21,3,4.
Ryzyko neurotoksyczności bilirubiny
Jednymi z najgroźniejszych powikłań hiperbilirubinemii są powikłania neurologiczne, wynikające z przejścia bilirubiny wolnej przez barierę krew–mózg. Ostra encefalopatia bilirubinowa objawia się u dziecka: niechęcią do ssania, apatią, obniżeniem n...
