Wakcynologia

Opóźnienia w realizacji szczepień przeciw pneumokokom u dzieci – schematy postępowania

lek. Aleksandra Pirogow1

dr n. med. Ewa Talarek1,2

1Oddział XI, Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie 
2Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji:

lek. Aleksandra Pirogow

Oddział XI, Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie

ul. Wolska 37, 01-201 Warszawa

e-mail: apirogow@zakazny.pl

  • Zasady uzupełniania szczepień przeciw pneumokokom u dzieci z zaburzonym schematem realizacji szczepień
  • Scenariusze postępowania w zależności od wieku dziecka i liczby otrzymanych wcześniej dawek
  • Zasady szczepienia przeciw pneumokokom dzieci z grup ryzyka inwazyjnej choroby pneumokokowej

Streptococcus pneumoniae jest jedną z najczęstszych przyczyn zakażeń bakteryjnych u dzieci i dorosłych, w tym szczególnie zakażeń układu oddechowego. Infekcje pneumokokowe mogą mieć przebieg zarówno nieinwazyjny (np. ostre zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok przynosowych czy zapalenie płuc bez bakteriemii), jak i inwazyjny. Inwazyjna choroba pneumokokowa (IChP) jest najcięższą postacią zakażenia S. pneumoniae i może przebiegać z sepsą, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych oraz zapaleniem płuc z bakteriemią. Bakteria ta może również kolonizować jamę nosowo-gardłową; nosicielstwo pneumokoków jest szczególnie częste u dzieci. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową.

Pierwsza szczepionka przeciw pneumokokom została opracowana w 1977 roku i był to preparat polisacharydowy, czyli zawierający wielocukry otoczki wybranych serotypów S. pneumoniae. U dzieci <2 roku życia, u których ryzyko ciężkiego przebiegu zakażenia pneumokokowego jest największe ze względu na niedojrzałość układu immunologicznego, odpowiedź na antygeny wielocukrowe jest niewystarczająca. Dopiero w 2000 roku opracowano szczepionkę skoniugowaną (PCV – pneumococcal conjugate vaccine), w której antygeny polisacharydowe zostały połączone z nośnikiem białkowym, dzięki czemu można uzyskać dobrą odpowiedź immunologiczną na szczepienie również u dzieci <2 roku życia. Pierwsza wprowadzona na rynek szczepionka skoniugowana zawierała antygeny 7 serotypów S. pneumoniae. W Stanach Zjednoczonych po rozpoczęciu w 2000 roku populacyjnych szczepień wszystkich niemowląt preparatem PCV7 zaobserwowano istotny spadek zapadalności na IChP wśród dzieci <5 roku życia1,2.

Obecnie na polskim rynku dostępne są cztery szczepionki przeciw pneumokokom:

  • 23-walentna szczepionka polisacharydowa (PPSV – pneumococcal polysaccharide vaccine; PPSV23)
  • szczepionki skoniugowane:
    • 10-walentna (PCV10)
    • 13-walentna (PCV13)
    • 20-walentna (PCV20; zarejestrowana w 2022 roku, przeznaczona dla dorosłych).

Celem niniejszego artykułu jest kompleksowa analiza schematów szczepienia przeciw S. pneumoniae z uwzględnieniem sytuacji nietypowych, opóźnień w realizacji programu oraz grup ryzyka IChP.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Szczepienie przeciw pneumokokom w PSO

W polskim Programie Szczepień Ochronnych (PSO) szczepienie przeciw pneumokokom pojawiło się w 2005 roku jako zalecane u wszystkich zdrowych dzieci w [...]

Kilka ogólnych zasad uzupełniania szczepień

Dość często lekarz zajmujący się szczepieniami dzieci ma do czynienia z pacjentami, którzy mają zaburzone schematy szczepień. Planując szczepienia u dzieci [...]

Scenariusze i schematy postępowania

W tej części artykułu zostaną przedstawione potencjalne scenariusze, z jakimi może mieć do czynienia lekarz przeprowadzający szczepienia ochronne u dzieci, wraz [...]

Realizacja szczepień przeciw pneumokokom u dzieci z grup ryzyka IChP

Istnieje kilka grup dzieci, które w szczególny sposób są narażone na ciężki przebieg zakażenia pneumokokowego, zwłaszcza w wieku niemowlęcym. Należą do [...]

Podsumowanie

W Polsce od 1 stycznia 2017 roku wszystkie niemowlęta są objęte obowiązkowym szczepieniem PCV10. Dość złożony schemat szczepienia przeciw pneumokokom, który [...]

Do góry