Szczepionka wP zapewnia dłuższą odporność na chorobę, a jednocześnie chroni przed kolonizacją oraz zakażeniem górnych i dolnych dróg oddechowych, a także transmisją bakterii. Początkowe szczepienie za pomocą szczepionki wP determinuje typ odpowiedzi immunologicznej nawet po podaniu dawki przypominającej aP wiele lat później. Szczepionka wP jest jednak bardziej reaktywna, częstość działań niepożądanych, choć łagodnych, jest większa, zwłaszcza u młodzieży i dorosłych13. Ponadto jej dostępność jest ograniczona, gdyż jest zarejestrowana tylko u dzieci <7 roku życia. Szczepionka aP wywołuje wprawdzie mniej działań niepożądanych, ale zapewnia krótszą odporność i nie chroni przed kolonizacją górnych dróg oddechowych oraz transmisją bakterii, przez co może dochodzić do wzrostu zachorowań na krztusiec.

Wobec powyższych informacji wydaje się zasadne, aby szczepienia w populacji pediatrycznej wykonywać szczepionką wP, aby uzyskać odpowiednią odpowiedź immunologiczną i trwałą odporność, a wykorzystywać szczepionki aP do szczepień przypominających do czasu opracowania nowych, skuteczniejszych form szczepionek przypominających (III generacji)11. Polska jest jednym z nielicznych krajów rozwiniętych na świecie, w których wciąż stosuje się szczepionki wP. Według WHO krajowe programy, w których obecnie wykonuje się szczepienia za pomocą wP (takie jak w Polsce), nadal powinny używać szczepionek wP w podstawowych seriach szczepień. Dane z nadzoru i modelowania sugerują, że stosowanie szczepionek aP może skutkować odrodzeniem się krztuśca po kilku latach, co może prowadzić do zwiększonego ryzyka zgonu u osób zbyt młodych, aby je zaszczepić4.


Artykuł z grantu edukacyjnego firmy IBSS Biomed

Small ibss biomed opt

ABSTRACT

One Pertussis, two vaccines

While pertussis (whooping cough), caused by infection of the respiratory tract by the Gram-negative rods Bordetella pertussis, is a common respiratory disease, it continues to rank among the least controlled of vaccine-preventable infectious diseases. Protection against pertussis is commonly achieved with two types of vaccine: whole-cell (wP) vaccines and newer acellular (aP) vaccines. Although both these types are immunogenic and effective, they both come with their advantages and drawbacks. Whole-cell vaccines afford longer immunity against pertussis, but are much more reactogenic. aP vaccines produce fewer adverse effects, but they induce shorter-lasting immunity and do not protect patients from upper respiratory colonisation and transmission of the bacteria, thus possibly contributing to a rise in the incidence of whooping cough. Researchers and WHO experts point out that aP vaccine is not effective enough. Surveillance data and models suggest that aP vaccine use may lead to a revival of pertussis after several years, which may lead to increased risk of death in individuals too young to be vaccinated.

Piśmiennictwo

1. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy. Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w Polsce od 1 stycznia do 15 października 2024 r. oraz w porównywalnym okresie 2023 r. https://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2024/INF_24_10A.pdf. Dostęp 26.10.2024

2. Nguyen VTN, Simon L. Pertussis: the whooping cough. Prim Care 2018;45(3):423-31

3. European Centre for Disease Prevention and Control. Increase in pertussis cases in EU/EEA: infants under six months of age at the highest risk. ECDC, 2024. https://www.ecdc.europa.eu/en/news-events/increase-pertussis-cases-eueea-infants-under-six-months-age-highest-risk. Dostęp 26.10.2024

4. WHO. Pertussis vaccines: WHO position paper – August 2015. Wkly Epidemiol Rec 2015;90(35):433-60. www.who.int/publications/i/item/WHO-WER9035. Dostęp 26.10.2024

5. Domenech de Cellès M, Rohani P. Pertussis vaccines, epidemiology and evolution. Nat Rev Microbiol 2024;22(11):722-35

6. Cherry JD, Doustmohammadi S. Pertussis vaccines. Curr Opin Pediatr 2022;34(2):126-31

7. Da Silva Antunes R, Garrigan E, Quiambao LG, et al. T cell reactivity to Bordetella pertussis is highly diverse regardless of childhood vaccination. Cell Host Microbe 2023;31(8):1404-16

8. Mills KH, Ross PJ, Allen AC, et al. Do we need a new vaccine to control the re-emergence of pertussis? Trends Microbiol 2014;22(2):49-52

9. Niinikoski V, Barkoff AM, Mertsola J, et al. Bordetella pertussis isolates in Finland after acellular vaccination: serotype change and biofilm formation. Clin Microbiol Infect. 2024;30(5):683.e1-3

10. Szwejser-Zawislak E, Wilk MM, Piszczek P, et al. Evaluation of whole-cell and acellular pertussis vaccines in the context of long-term herd immunity. Vaccines (Basel) 2022;11(1):1

11. McCarthy KN, Hone S, McLoughlin RM, et al. IL-17 and IFN-γ-producing respiratory tissue resident memory CD4 T cells persist for decades in adults immunized as children with whole cell pertussis vaccines. J Infect Dis 2024;230(3):e518-23

12. Hall JM, Gutiérrez-Ferman JL, Shamseldin MM, et al. Opposing effects of acellular and whole cell pertussis vaccines on Bordetella pertussis biofilm formation, Siglec-F+ neutrophil recruitment and bacterial clearance in mouse nasal tissues. bioRxiv [Preprint] 2024:2024.01.23.576795

13. Alghounaim M, Alsaffar Z, Alfraij A, et al. Whole-cell and acellular pertussis vaccine: reflections on efficacy. Med Princ Pract 2022;31(4):313-21

Do góry