Subkliniczna niedoczynność tarczycy (SNT) jest definiowana jako wzrost stężenia tyreotropiny (TSH) w surowicy powyżej górnej granicy zakresu normy, przy prawidłowym stężeniu wolnej tyroksyny (fT4). Rozpoznanie SNT opiera się więc w zasadzie na interpretacji wyników testów laboratoryjnych przy braku objawów klinicznych choroby. Ponieważ jednak zadaniem współczesnej medycyny jest nie tylko leczenie rozpoznanej choroby, ale i prewencja jej rozwoju, zasadniczym pytaniem, na które należy poszukiwać odpowiedzi, jest: czy korygowanie u pacjenta wartości TSH wykraczających poza arbitralnie przyjętą normę daje określone korzystne skutki kliniczne?

Prawidłowe stężenia TSH

Prawidłowe stężenia TSH zostały ustalone przez powołaną w 2004 roku grupę ekspertów, w skład której wchodzili przedstawiciele American Thyroid Association (ATA), American Association of Clinical Endocrinologists (AACE) oraz Endocrine Society. Podstawą do ich przyjęcia były wyniki badania Third National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES III). Wykonano w nim oznaczenie TSH u 13 344 zdrowych osób w wieku powyżej 12 lat, z wykluczeniem kobiet w ciąży, osób stosujących estrogeny, androgeny i sole litu, osób z objawami choroby tarczycy oraz zwiększonym mianem przeciwciał przeciw tyreoperoksydazie (anty-TPO). Jako zakres normy przyjęto wartości TSH: 0,45-4,12 mU/l, które mieściły się między 2,5 a 97,5 centyla uzyskanych wartości.

Stężenie TSH u małych dzieci jest jednak wartością zmienną (tab.1). U zdrowego noworodka może ono wynosić nawet 50 mU/l, dlatego przesiewowe badanie w kierunku wrodzonej niedoczynności tarczycy wykonuje się prawidłowo dopiero w 3-4 dniu życia, kiedy to wartość TSH nie powinna przekraczać 15 mU/l. Po ukończeniu pierwszego miesiąca życia przyjmuje się, że prawidłowe stężenie TSH winno wynosić poniżej 5 mU/l. W szeregu publikacjach, opartych o badania dużych grup dzieci w różnym wieku, rozkład tych wartości jest jednak szeroki i choć np. mediana dla 12-miesięcznego dziecka wynosi 3,42 mU/l, to 97,5 centyl równy jest stężeniu 8,2 mU/l, a według niektórych autorów nawet 10,7 mU/l.

Johner i wsp. w grupie ponad 9000 dzieci w wieku 6-17 lat zbadanych w ramach badania German-wide Health Interview and Examination Survey for Children and Adolescents (KiGGS) analizowali stężenia TSH, fT4, wolnej trójjodotyroniny (fT3), miano przec...

Definicja SNT jest więc różna w zależności od badania. Większość autorów przyjmuje jednak, że rozpoznanie to dotyczy dzieci, u których stężenie TSH, niezależnie od płci i wieku, mieści się między 5 a 10 mU/l, przy jednocześnie prawidłowym stężeniu...