ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Praktyka kliniczna
Zaburzenia funkcji poznawczych – istotny wymiar depresji
Prof. dr hab. med. Dominika Dudek
Roksana Epa
W leczeniu depresji dość powszechnym błędem jest wyłączanie zaburzeń poznawczych z kręgu symptomów, na które kierowane są bezpośrednie oddziaływania terapeutyczne. Tymczasem zwrócenie uwagi na wymiar poznawczy depresji i zastosowanie adekwatnej farmakoterapii może przynieść u chorego remisję i pozwolić na powrót do aktywnego życia.
„Mam problemy z koncentracją. Żyję w ciągłym napięciu, cały czas muszę uważać, co ktoś do mnie mówi, ponieważ mogę utrzymać uwagę tylko przez chwilę. Bez przerwy łapię się na tym, że nie wiem, co ktoś do mnie powiedział, słyszę jedynie fragmenty wypowiedzi, często pojedyncze słowa wyrwane z kontekstu. Niejednokrotnie w rozmowie staję się nieobecna, «wyłączona». Nie mogę też skupić się na czytaniu, oglądaniu telewizji. Często nie wiem, co przeczytałam, muszę wracać do wcześniejszego tekstu nieraz po kilka razy. Mam też problemy z myśleniem, podejmowaniem decyzji. Często przeżywam opustoszenie myśli, myśli urywają się lub nie napływają do głowy, bez przerwy tracę wątek”.
Tak 34-letnia pacjentka chorująca na depresję opisywała swoje przeżycia. Najbardziej dotkliwe były dla niej zaburzenia funkcji poznawczych, które stanowią bardzo istotny, chociaż wciąż niedoszacowany – zwłaszcza u młodszych pacjentów – wymiar depresji.
„Moja depresja przychodzi nagle, nieoczekiwanie. Jestem wtedy pełna niepokoju. Moja głowa pracuje, jakby nie była moją głową. Jestem sobie bardzo obca. Odczuwam takie otępienie, które przynosi dużo lęku. Wszystko we mnie jest bezwładne i sztywne. Jestem całkiem bezradna, każda czynność mnie przerasta – po prostu nie wiem, jak ją wykonać, nie pamiętam, jestem pogubiona, nie umiem planować” – są to z kolei słowa chorej 68-letniej.
U starszych pacjentów wymiar ten jest bardziej zauważalny przez lekarzy praktyków, wzbudza duże obawy zarówno chorych, jak i ich otoczenia, nasuwając niekiedy podejrzenie początków procesu otępiennego.
Zaburzenia poznawcze w depresji
Zaburzenia funkcji poznawczych pojawiające się w przebiegu depresji bywają przyczyną niedostatecznej poprawy stanu klinicznego pacjentów pomimo zastosowanego leczenia farmakologicznego lub psychoterapeutycznego.[1] Problem ten jest tym bardziej istotny, że nie dotyczy pojedynczych przypadków – dotyka on ogromnej liczby chorych zmagających się z zaburzeniami afektywnymi.[2,3] Pogorszenie funkcji poznawczych zauważane jest zarówno przez doświadczających go pacjentów,[4] jak i przez klinicystów oraz badaczy opisujących go za pomocą obiektywnych miar, odwołując się do wyników testów (neuro)psychologicznych.[5,6]
