Praktyka kliniczna
Trudny pacjent, czyli o politerapii i interakcjach lekowych
Dr n. med. Anna Antosik-Wójcińska
Szukając drogi do uzyskania poprawy stanu psychicznego u naszego trudnego pacjenta, coraz częściej zwracamy się ku politerapii. Warto mieć jednak na uwadze, że skuteczność równoczesnego podawania leków psychotropowych jest tylko częściowo potwierdzona wynikami badań klinicznych. Politerapia może mieć racjonalne uzasadnienie, jeśli decyzję o jej zastosowaniu podejmujemy z rozwagą, po dokonaniu bilansu możliwych korzyści i ryzyka z tym związanego oraz przeanalizowaniu możliwych interakcji.
Stosowanie dwóch lub więcej leków w przebiegu jednego zaburzenia psychicznego staje się coraz powszechniejsze[1-6] pomimo wytycznych ekspertów i standardów leczenia poszczególnych chorób psychicznych zalecających monoterapię jako typową formę leczenia, a leczenie skojarzone jako rezerwę w przypadku zaburzeń lekoopornych lub w niektórych podtypach zaburzeń, ściśle określonych w standardach.[7] Należy pamiętać, że każde leczenie złożone zwiększa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i wzajemnych interakcji.[8] Obowiązkiem psychiatry jest zatem nie tylko wiedza na temat skuteczności, profilu działania, podstaw farmakokinetyki i farmakodynamiki poszczególnych leków, ale także umiejętność przewidywania wzajemnych interakcji.[8-13] Każdorazowo wybierając politerapię, bez względu na to, czy dotyczy to zaburzeń depresyjnych, psychotycznych, lękowych czy innych, powinniśmy przeprowadzić bilans korzyści i ryzyka, który powinien jednoznacznie wykazać, że korzyści kliniczne przeważają nad zagrożeniami (tab. 1). Przeglądając stosowną literaturę, piśmiennictwo i analizując wyniki badań, możemy zauważyć, że badania farmakologiczne leków z reguły dotyczą monoterapii. Badania porównujące skuteczność i bezpieczeństwo leczenia skojarzonego stanowią mniejszość.
Preferencje polskich psychiatrów
Jeszcze dziesięć lat temu zasadność politerapii w leczeniu zaburzeń depresyjnych oraz psychotycznych nie znajdowała potwierdzenia w badaniach naukowych. W ostatnich latach coraz częściej publikowane są wyniki badań potwierdzające skuteczność i bezpieczeństwo poszczególnych terapii skojarzonych. Znajduje to odzwierciedlenie w praktyce klinicznej i preferencjach lekarzy ustalających leczenie psychiatryczne.
Badania wskazują, że ponad połowa pacjentów cierpiących na zaburzenia depresyjne nawracające w chwili wypisu ze szpitala przyjmuje trzy lub więcej leków.[3] Analiza preferencji polskich psychiatrów[2] pokazała, że politerapia epizodów i nawracając...
Jeśli chodzi o preferencje polskich psychiatrów w odniesieniu do leczenia schizofrenii, to dane z kilku szpitali i oddziałów psychiatrycznych w Polsce wskazują, że w roku 2012 rozpowszechnienie stosowania dwóch leków przeciwpsychotycznych u choryc...
