Prawidłowe rozpoznanie
Neurastenia, wypalenie zawodowe czy depresja – jak różnicować?
Dr hab. med. Marta Anczewska, prof. nadzw. IPiN
Pacjenci zgłaszający się do klinicysty pragną złagodzenia lub uwolnienia od dolegliwości, które są dla nich źródłem cierpienia i pogorszenia funkcjonowania. Przedstawiają je z indywidualnej perspektywy i często definiują własnym językiem, który odbiega od terminologii medycznej. Dlatego diagnostyka różnicowa jest kluczowym elementem postępowania lekarskiego. Wymienione w tytule problemy medyczne ze względu na wspólne cechy obrazu klinicznego mogą sprawiać duże trudności diagnostyczne.
Istotą diagnostyki różnicowej, dla przypomnienia, jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy zgłaszana przypadłość występuje w określonym zaburzeniu lub w określonej chorobie. W efekcie poprzez eliminowanie kolejnych hipotez można postawić właściwe rozpoznanie i przejść do kolejnego etapu działania, którym jest wybór skutecznego postępowania terapeutycznego. W tym kontekście krótkie omówienie neurastenii, wypalenia zawodowego i depresji – z uwzględnieniem zasad proponowanego leczenia – może się okazać dla czytelników przydatne.
Neurastenia
Termin ten z greckiego oznacza słabość nerwów. Opisy neurastenii, inaczej nerwicy neurastenicznej utożsamianej z wyczerpaniem nerwowym, sięgają drugiej połowy XIX wieku. W 1880 roku Beard opisał „pobudliwą astenię nerwową” jako przejaw „gorączkowego życia w wielkich miastach krajów cywilizowanych”. Według Mazurkiewicza zespół neurasteniczny, stanowiący najpłytszy stopień dysolucji psychicznej, może mieć przyczyny zarówno psychogenne, jak i organiczne. W psychogennych znaczenie mają trudne warunki bytowe, zagrożenie utratą pracy, doświadczanie przykrych sytuacji, m.in. osobistych, w organicznych – np. guz mózgu. Obie wywołują reakcję obronną organizmu w postaci mobilizacji układu wegetatywno-endokrynnego. W obrazie klinicznym dominuje uczucie:
- wyczerpania,
- zmęczenia,
- osłabienia ciała po niewielkim wysiłku fizycznym.
Osłabienie ma charakter stały, a zwiększona męczliwość dotyka sfery fizycznej i psychicznej. Pacjenci skarżą się na różne dolegliwości somatyczne:
- zawroty głowy,
- bóle głowy, brzucha, mięśni,
- zaparcia lub biegunki,
- drażliwość,
- brak zdolności do odprężenia się,
- zaburzenia snu.
Mają silne poczucie niesprawności i choroby. Warto podkreślić, że dolegliwości mają charakter ciągły.
