Prawidłowe rozpoznanie

Neurastenia, wypalenie zawodowe czy depresja – jak różnicować?

Dr hab. med. Marta Anczewska, prof. nadzw. IPiN

I Klinika Psychiatryczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

Adres do korespondencji: Dr hab. med. prof. nadzw. Marta Anczewska, I Klinika Psychiatryczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii, ul. Sobieskiego 9, 02-957 Warszawa, tel. 22 458 26 95, e-mail: anczew@ipin.edu.pl

Pacjenci zgłaszający się do klinicysty pragną złagodzenia lub uwolnienia od dolegliwości, które są dla nich źródłem cierpienia i pogorszenia funkcjonowania. Przedstawiają je z indywidualnej perspektywy i często definiują własnym językiem, który odbiega od terminologii medycznej. Dlatego diagnostyka różnicowa jest kluczowym elementem postępowania lekarskiego. Wymienione w tytule problemy medyczne ze względu na wspólne cechy obrazu klinicznego mogą sprawiać duże trudności diagnostyczne.

Istotą diagnostyki różnicowej, dla przypomnienia, jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy zgłaszana przypadłość występuje w określonym zaburzeniu lub w określonej chorobie. W efekcie poprzez eliminowanie kolejnych hipotez można postawić właściwe rozpoznanie i przejść do kolejnego etapu działania, którym jest wybór skutecznego postępowania terapeutycznego. W tym kontekście krótkie omówienie neurastenii, wypalenia zawodowego i depresji – z uwzględnieniem zasad proponowanego leczenia – może się okazać dla czytelników przydatne.

Neurastenia

Termin ten z greckiego oznacza słabość nerwów. Opisy neurastenii, inaczej nerwicy neurastenicznej utożsamianej z wyczerpaniem nerwowym, sięgają drugiej połowy XIX wieku. W 1880 roku Beard opisał „pobudliwą astenię nerwową” jako przejaw „gorączkowego życia w wielkich miastach krajów cywilizowanych”. Według Mazurkiewicza zespół neurasteniczny, stanowiący najpłytszy stopień dysolucji psychicznej, może mieć przyczyny zarówno psychogenne, jak i organiczne. W psychogennych znaczenie mają trudne warunki bytowe, zagrożenie utratą pracy, doświadczanie przykrych sytuacji, m.in. osobistych, w organicznych – np. guz mózgu. Obie wywołują reakcję obronną organizmu w postaci mobilizacji układu wegetatywno-endokrynnego. W obrazie klinicznym dominuje uczucie:

  • wyczerpania,
  • zmęczenia,
  • osłabienia ciała po niewielkim wysiłku fizycznym.


Osłabienie ma charakter stały, a zwiększona męczliwość dotyka sfery fizycznej i psychicznej. Pacjenci skarżą się na różne dolegliwości somatyczne:

  • zawroty głowy,
  • bóle głowy, brzucha, mięśni,
  • zaparcia lub biegunki,
  • drażliwość,
  • brak zdolności do odprężenia się,
  • zaburzenia snu.


Mają silne poczucie niesprawności i choroby. Warto podkreślić, że dolegliwości mają charakter ciągły.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wypalenie zawodowe

Nie ma w zasadzie powszechnie przyjętej definicji wypalenia zawodowego. Ogólnie można powiedzieć, że jest to przedłużona reakcja na przewlekle działające w [...]

Depresja

Pojęcie to może oznaczać zarówno pojedynczy objaw, jak i zespół objawów. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na mało precyzyjny język [...]

Podsumowanie

W prezentowanych problemach medycznych ze względu na podobieństwa w obrazie klinicznym – współwystępowanie lub nakładanie się na siebie objawów psychopatologicznych, konieczność [...]
Do góry