Psychiatria dziecięca
Terapia dialektyczno-behawioralna młodzieży z problemami samobójczymi
Dr n. med. Agnieszka Kałwa
Terapia dialektyczno-behawioralna (dialectical behavior therapy – DBT) jest nowym podejściem psychoterapii związanej z problemami dotyczącymi zaburzeń osobowości i zachowań parasamobójczych. Może być stosowana również u osób podejmujących zachowania autoagresywne w bardzo trudnym emocjonalnie okresie życia, jakim jest adolescencja. Artykuł przedstawia podstawowe założenia DBT oraz formy jej stosowania, ze szczególnym uwzględnieniem treningu umiejętności, który jest nieodłącznym elementem każdej terapii dialektyczno-behawioralnej. W skład umiejętności wchodzą: uważność, tolerowanie dyskomfortu psychicznego, regulacja emocji oraz skuteczność interpersonalna. W treningu stworzonym dla nastolatków poleca się tworzenie grup wielorodzinnych, w których uczestniczy dziecko oraz jego rodzice, i realizuje się jeszcze jeden moduł umiejętności – podążanie drogą środkową – który ma na celu poprawę relacji pomiędzy nastolatkiem a jego rodziną. Autorka wspomina również o możliwościach stosowania DBT w Polsce i własnych wstępnych doświadczeniach związanych z prowadzeniem elementów treningu DBT u nastolatków.
Czym jest terapia dialektyczno-behawioralna?
Terapia dialektyczno-behawioralna (dialectical behavioral therapy – DBT) – w niektórych źródłach tożsamą nazwą jest dialektyczna terapia behawioralna – to jeden z nurtów tzw. trzeciej fali terapii poznawczo-behawioralnej. Opracowała go i rozwinęła w Stanach Zjednoczonych Marsha Linehan – profesor psychologii i adiunkt na Wydziale Psychiatrii i Nauk Behawioralnych Uniwersytetu Waszyngtońskiego.[1] Obecnie zastosowanie DBT wydaje się coraz szersze w miarę prowadzenia kolejnych badań naukowych na temat jej skuteczności. Obejmuje możliwość pomocy osobom z różnymi problemami, w różnych kontekstach terapeutycznych.
DBT pierwotnie powstała jako system pomocy osobom cierpiącym z powodu zaburzeń osobowości typu borderline (borderline personality disorder – BPD). Terapia tych pacjentów często wydawała się zbyt trudna i nieskuteczna, zwłaszcza w przypadkach związanych z licznymi samookaleczeniami i próbami samobójczymi. Linehan, pracując z pacjentami z przewlekłymi tendencjami parasamobójczymi (podejmującymi zachowania, których świadomym celem nie była własna śmierć, ale które mogły do niej doprowadzić), zauważyła, że wielu z nich spełnia kryterium BPD. Jednocześnie przedstawiła pogląd związany z tym, że dotychczasowe kryteria rozpoznania BPD w obowiązującej w Stanach Zjednoczonych klasyfikacji zaburzeń psychicznych DSM sformułowane są w sposób pejoratywny, co może być związane z „wyjściowo” niewłaściwym, stygmatyzującym podejściem do leczenia osób z BPD. Jednocześnie zdaniem Linehan kryteria te nie przedstawiają niektórych bardzo ważnych cech pacjentów z BPD, takich jak przejawianie nadmiernej kontroli nad złością i jej zahamowanie.
