Definicja i podział bezsenności

Najczęściej spotykanym zaburzeniem snu jest bezsenność. W ostatnich latach liczba osób cierpiących na nią dramatycznie wzrasta z powodu tempa życia, braku aktywności fizycznej w dużej części populacji, używania urządzeń z ekranami do końca aktywności przed planowanym snem i innych czynników zaburzających cykl sen-czuwanie. Bezsenność może występować jako samodzielne zaburzenie, wówczas określamy ją bezsennością pierwotną, albo pojawia się jako jeden z objawów choroby psychicznej lub somatycznej – wtedy rozpoznajemy bezsenność wtórną.

Bezsenność zdefiniowano jako subiektywną dolegliwość powodowaną złą jakością snu, która trwa odpowiednio długo, co najmniej 4 tygodnie, oraz wyraźnie pogarsza funkcjonowanie psychiczne i fizyczne pacjenta w ciągu dnia^1-3.

Zatem bezsenność można dzielić ze względu na różne kryteria, np.:

• przypuszczalny czynnik etiologiczny:

– bezsenność pierwotna, występująca samoistnie

– bezsenność wtórna, wywołana inną chorobą lub innym czynnikiem zakłócającym

• długość jej trwania:

– bezsenność krótkotrwała – trwająca do 3 miesięcy

– bezsenność przewlekła – trwająca dłużej niż 3 miesiące¹.

Zgodnie z podaną definicją bezsenności opracowano kryteria jej rozpoznawania:

• skargi na trudności w zaśnięciu, problem z utrzymaniem ciągłości snu, zbyt wczesne przebudzenie lub sen, który jest przewlekle nieregenerujący bądź złej jakości; u dzieci problemy ze snem opisywane przez opiekunów obejmują niechęć do kładzenia się do łóżka lub niezależnie niemożność zaśnięcia

• powyższe trudności ze snem występują pomimo odpowiednich możliwości i warunków do spania

• pacjent zgłasza przynajmniej jeden z poniższych objawów gorszego funkcjonowania w ciągu dnia zależnych od zaburzonego snu nocnego:

– złe samopoczucie lub zmęczenie

– zaburzenia uwagi, koncentracji lub pamięci

– gorsze funkcjonowanie społeczne lub zawodowe, gorsze wyniki w szkole

– zaburzenia nastroju lub rozdrażnienie

– senność w ciągu dnia

– spadek motywacji, energii i inicjatywy

– błędy lub wypadki w pracy lub podczas prowadzenia samochodu

– uczucie napięcia, bóle głowy lub dolegliwości gastryczne pojawiające się w odpowiedzi na brak snu