Rada ds. Zdrowia Psychicznego podjęła na swoim czerwcowym posiedzeniu uchwałę w sprawie przedłużenia programu pilotażowego w centrach zdrowia psychicznego dla dorosłych do 31 grudnia 2022 r., a więc o półtora roku. Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem rozporządzenia pilotażowego¹ program ten miał być realizowany od 1 lipca 2018 r. do 30 czerwca 2021 r. Ponieważ rada jest ustawowym organem doradczo-koordynacyjnym działającym przy ministrze zdrowia, można się spodziewać decyzji wydłużającej czas trwania pilotażu. Tym bardziej że analogiczne w treści stanowiska przyjęły organizacje reprezentujące środowisko psychiatryczne: Polskie Towarzystwo Psychiatryczne (PTP), Sekcja Psychiatrii Środowiskowej i Rehabilitacji PTP oraz Ogólnopolskie Stowarzyszenie Centrów Zdrowia Psychicznego.

Dlaczego przedłużenie

Podstawowym argumentem wskazywanym przez ww. gremia było opóźnienie realizacji kluczowych elementów programu spowodowane epidemią COVID-19 i wynikająca z tego konieczność zmiany terminów jego kolejnych etapów. Chodziło tu m.in. o wielomiesięczne poślizgi w zawieraniu kolejnych umów z realizatorami pilotażu, a także nieprzedstawienie przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) danych dotyczących wykonania poszczególnych wskaźników oraz raportu analityczno-oceniającego za rok 2019, który był pierwszym pełnym rokiem działania programu. Informacje te są niezbędne do przeprowadzenia ewaluacji programu przez Ministerstwo Zdrowia i podjęcia z odpowiednim wyprzedzeniem decyzji o ostatecznym kształcie i tempie wprowadzania powszechnie obowiązujących zmian systemowych. Zgodnie z przyjętym 3 lata temu założeniem zmiany te powinny rozpocząć się już następnego dnia po zakończeniu pilotażu. Dzisiaj jasno widać, że z powodu epidemii na ich dobre przygotowanie może brakować nawet kilkunastu miesięcy. Stąd wniosek o wydłużenie pilotażu.

Pozytywne doświadczenia

Jednocześnie podkreśla się, że dotychczasowe doświadczenia centrów zdrowia psychicznego (CZP) uczestniczących w programie oraz wyniki prowadzonego przez biuro ds. pilotażu monitoringu realizacji celów i zadań są pozytywne, mimo różnych ograniczeń i trudności. Potwierdza to rosnąca kolejka placówek chętnych do udziału w programie. Obserwuje się poprawę dostępności, szybkości i koordynacji udzielanej pomocy oraz korzystną zmianę struktury świadczeń w kierunku opieki pozaszpitalnej i środowiskowej. Dobrze funkcjonują punkty zgłoszeniowo-koordynacyjne, czynne w dni robocze od 8.00 do 18.00. Model CZP zdaje egzamin również w sytuacjach kryzysowych. Tak było np. w przypadku organizacji pomocy po tragicznym pożarze w koszalińskim escape roomie w styczniu 2019 r., kiedy sprawdziło się funkcjonalne powiązanie modelu ze strukturami społeczności lokalnej. W przypadku epidemii COVID-19 szybkie przeorganizowanie działalności CZP było znacznie ułatwione dzięki uelastycznionym rozwiązaniom organizacyjnym i pewności co do wysokości środków otrzymywanych w kolejnych miesiącach.