Psychiatria dziecięca

Zaburzenia odżywiania u młodzieży: anoreksja i bulimia

dr n. med. Elżbieta Trafalska

Zakład Żywienia i Epidemiologii, Katedra Higieny i Epidemiologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Adres do korespondencji:

dr n. med. Elżbieta Trafalska

Zakład Żywienia i Epidemiologii

Katedra Higieny i Epidemiologii

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

ul. Żeligowskiego 7/9

90-752 Łódź

e-mail: elzbieta.trafalska@umed.lodz.pl

  • Rodzaje zaburzeń odżywiania w ujęciu klasyfikacji ICD i DSM
  • Anoreksja i bulimia jako problem medyczny i społeczny
  • Zasady diagnostyki i leczenia

Odżywianie się jest ważną sferą życia człowieka, silnie powiązaną z czynnikami społeczno-kulturowymi, a także chorobowymi. Regulacja spożycia pokarmu odbywa się pod wpływem funkcjonowania układu hormonalnego i ośrodków mózgowych, ale pozostaje też w związku z czynnikami psychoemocjonalnymi i kulturowymi.

Zaburzenia odżywiania (ED – eating disorders) to grupa chorób psychicznych charakteryzująca się nieprawidłowymi zachowaniami związanymi z jedzeniem, prowadzącymi do znacznych zmian masy ciała (najczęściej jej spadku). Choć obraz chorobowy bywa odmienny w różnych typach zaburzeń odżywiania, wspólnym mianownikiem jest charakterystyczny sposób myślenia i zachowania podporządkowany emocjom1.

Zaburzenia odżywiania mogą wystąpić w każdym wieku. U dzieci przedszkolnych, a nawet w wieku żłobkowym, coraz częściej obserwuje się tzw. chorobliwy brak łaknienia, w postaci ograniczania przyjmowania pożywienia lub stopniowego zmniejszania ilości pokarmu, co może być reakcją dziecka na problemy w kontaktach z rówieśnikami lub wynikiem sytuacji stresowej w rodzinie (konflikty między rodzicami, pojawienie się nowego członka rodziny). Może też stanowić formę zwrócenia na siebie uwagi i zwiększenia zainteresowania rodziców. Do nieprawidłowości w zakresie odżywiania u małych dzieci może dojść także wskutek nadmiernej koncentracji na sferze odżywiania, szczególnie w wyniku odstępstw od zalecanego wzorca karmienia dziecka lub wyobrażeń rodziców na ten temat2.

Najczęściej jednak zaburzenia odżywiania mają swój początek w okresie adolescencji. Jest to czas dojrzewania młodego człowieka, zmian somatycznych i kształtowania się jego sfery psychicznej. Czas dużej labilności emocjonalnej, nadwrażliwości na ocenę innych osób i podatności na wpływy. W kulturze gloryfikującej szczupłą sylwetkę, która według mediów warunkuje sukcesy zawodowe i osobiste, młody człowiek, często niezadowolony ze swojego wyglądu, widzi sprzeczność między sylwetką idealną a własną, co budzi w nim niepokój, a nawet lęk, i prowadzi do obsesyjnego zajmowania się swoim ciałem. Zaburzony obraz własnego ciała i chorobliwe kontrolowanie masy ciała mogą prowadzić do zaburzeń odżywiania3.

Pierwszego naukowego opisu zaburzeń odżywiania dokonał w 1687 r. angielski lekarz Richard Morton. Terminy, których obecnie używamy, kryteria tych schorzeń i objawy kliniczne, zostały doprecyzowane dopiero w XX i XXI w. Zaburzenia odżywiania został...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Epidemiologia zaburzeń odżywiania

Nie ma dokładnych danych na temat częstości występowania poszczególnych zaburzeń odżywiania. Może to wynikać z różnych czynników: a) z niskiej częstości [...]

Etiologia

Zaburzenia odżywiania są uwarunkowane wieloczynnikowo. Dużą rolę w ich powstawaniu odgrywają czynniki: psychologiczne, osobowościowe (cechy osobowości obsesyjno-kompulsywnej, schizoidalnej), rodzinne (sztywność relacji, [...]

Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa)

W 1873 r. Ernest Charles Laseque, a rok później William Withey Gull niezależnie od siebie opisali pierwsze przypadki wyniszczenia na tle [...]

Bulimia, żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa)

Termin „bulimia” został wprowadzony jeszcze w starożytności przez Galena. Pochodzi od greckich słów „bous” i „limos”, co oznacza dosłownie byczy głód. [...]

Pro-Ana i Pro-Mia

Mówiąc o zaburzeniach odżywiania u młodzieży – anoreksji i bulimii – nie można obecnie zapominać o wpływie wirtualnego świata na rzeczywistość, [...]

Podsumowanie

Zaburzenia odżywiania nie ograniczają się tylko do problemów dietetycznych. Są zaburzeniami psychicznymi o charakterze autodestrukcyjnym. Sprowadzanie ED wyłącznie do kontrolowania masy [...]
Do góry