Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD – obsessive-compulsive disorder) są częstym problemem z zakresu zdrowia psychicznego, dotyczącym kilku procent populacji ogólnej, zwykle o wczesnym początku (w dzieciństwie lub adolescencji) oraz przewlekłym przebiegu. Standardowo głównymi metodami ich leczenia są terapia poznawczo-behawioralna (CBT – cognitive behavioral therapy), szczególnie związana z zastosowaniem technik ekspozycji i powstrzymywania reakcji (ERP – exposure and response prevention), oraz farmakoterapia, która skupia się przede wszystkim na podawaniu leków z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI – selective serotonin reuptake inhibitors), a także klomipraminy. W ostatnich latach z powodu niedostatecznych efektów terapii z wykorzystaniem SSRI coraz częściej w leczeniu uzupełniającym sugerowane są różne strategie augmentacyjne, w tym zastosowanie neuroleptyków, takich jak rysperydon, haloperydol czy arypiprazol.

OCD – statystyka, patomechanizmy, strategie leczenia

Zgodnie z najnowszą, jedenastą wersją klasyfikacji ICD (International Classification of Diseases and Related Health Problems) do zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, poza jednostkami uwzględnionymi uprzednio w DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), takimi jak: OCD, dysmorfofobia, dermatillomania, trichotillomania, syllogomania, zaliczają się także hipochondria oraz węchowy zespół odnoszący¹. Chociaż jest oczywiste, że omawiane zaburzenia opierają się na występowaniu kompulsji i obsesji, warto wspomnieć także o koncepcji spektrum OCD. Zakłada ona, że poza obecnością tych podstawowych objawów, zaburzenia ujęte w spektrum mogą być scharakteryzowane i podzielone wg trzech głównych grup: te, które dotyczą ciała, te, których istotą są zaburzenia kontroli impulsów, oraz zaburzenia neurorozwojowe. Spojrzenie na OCD jako spektrum pozwoliło usystematyzować wiedzę na temat przyczyn, neurobiologii i leczenia zaburzeń z tego kręgu, a także wyjaśnić zasady i możliwości farmakoterapii, z uwzględnieniem stosowania leków z grupy SSRI oraz terapii augmentacyjnej².

Wyniki najnowszej metaanalizy badań epidemiologicznych w próbach populacyjnych wskazują na prewalencję OCD na poziomie 1,3% w ciągu całego życia i 1,6 razy wyższe ryzyko wystąpienia u kobiet3. OCD charakteryzuje ponadto bardzo wysoka współchorobow...