Choroby współistniejące
Zastosowanie bupropionu w leczeniu depresji ze współwystępującym ADHD
dr hab. n. med. Monika Szewczuk-Bogusławska
- Zaburzenia depresyjne i zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) często współwystępują zarówno u dzieci, młodzieży, jak i u osób dorosłych. Bupropion jest lekiem o działaniu przeciwdepresyjnym, hamującym wychwyt zwrotny dopaminy i noradrenaliny, niezarejestrowanym do leczenia ADHD. Mimo nielicznych badań randomizowanych bupropion jest wskazywany jako jeden z głównych wariantów postępowania farmakologicznego w przypadku współwystępowania depresji i ADHD
Depresja jest heterogennym zaburzeniem o różnorodnym obrazie klinicznym i zróżnicowanym przebiegu. Zarówno badania epidemiologiczne, jak i kliniczne wykazały związek pomiędzy wczesnym początkiem depresji a diagnozą zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD – attention deficit hyperactivity disorder); u dzieci z ADHD istnieje nie tylko większe prawdopodobieństwo wystąpienia depresji w młodym wieku, lecz także większe ryzyko depresji nawracającej1.
ADHD należy do zaburzeń neurorozwojowych i zgodnie z obowiązującymi klasyfikacjami (DSM-5 i ICD-11) objawy są widoczne przed 12 r.ż. Rozpowszechnienie ADHD w populacji dziecięcej szacuje się na 5%, natomiast u osób dorosłych na 2,5%. Objawy ADHD znacząco wpływają na różne obszary funkcjonowania, powodując trudności w realizowaniu zadań edukacyjnych w szkole i profesjonalnych w pracy oraz oddziałując na relacje rówieśnicze, rodzinne i zawodowe2,3.
Ponadto ok. 80% osób dorosłych z diagnozą ADHD spełnia kryteria co najmniej jednego dodatkowego zaburzenia psychicznego; w populacji pacjentów z ADHD często występują zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych, zaburzenia osobowości, zaburzenia odżywiania. Jednak najczęściej z ADHD u osób dorosłych współistnieją zaburzenia lękowe oraz zaburzenia nastroju. Niemal 1/3 pacjentów, którzy zgłaszają się w celu diagnostyki z dominującymi objawami lękowymi lub objawami zaburzeń nastroju, może mieć również nierozpoznane dotychczas objawy ADHD. Z kolei w grupie osób, które mają diagnozę ADHD, u 18,6-53,3% stwierdza się współwystępującą depresję lub dystymię, a wśród osób ze zdiagnozowaną depresją średnio ok. 8% (wg różnych badań 9-16%) ma równocześnie diagnozę ADHD. Osoby z depresją i współistniejącym ADHD doświadczają znacząco poważniejszych negatywnych konsekwencji zaburzeń w kontekście jakości życia niż te, u których występuje wyłącznie epizod depresyjny. Dodatkowo wykazano, że diagnoza ADHD w dzieciństwie lub w okresie adolescencji wiąże się z częstszymi nawrotami epizodów depresyjnych, większym ryzykiem hospitalizacji i samobójstw u młodych dorosłych. Współwystępowanie ADHD i depresji niesie ze sobą również poważne wyzwania terapeutyczne, sugeruje się bowiem, że ryzyko lekooporności podczas stosowania leków przeciwdepresyjnych może być większe niż w przypadku leczenia izolowanego epizodu depresyjnego1,4-6.