Współwystępowanie zaburzeń psychicznych i schorzeń somatycznych jest w praktyce klinicznej raczej regułą niż wyjątkiem. Od najdawniejszych czasów wiadomo, że człowiek stanowi jedność psychofizyczną. Nie ma zatem zdrowia somatycznego bez psychicznego, ale też nie ma dobrostanu i zdrowia psychicznego, gdy ciało jest pogrążone w chorobie. Czynniki psychologiczne, takie jak osobowość, zachowanie lub emocje, mogą wpływać na reakcje organizmu i modyfikować ryzyko wystąpienia różnorodnych schorzeń somatycznych, takich jak choroby zakaźne, nowotwory, choroby autoimmunologiczne, alergie, schorzenia układu sercowo-naczyniowego, cukrzyca i inne. Również w przebiegu chorób somatycznych oraz ich leczenia mogą pojawić się zaburzenia psychiczne.

Współistnienie przewlekłej choroby somatycznej z zaburzeniami psychicznymi niesie za sobą poważne skutki zdrowotne. Pacjent zmagający się z tego typu zaburzeniami ma mniejszą szansę na podjęcie rehabilitacji, znacznie dłużej niż osoby z tym samym schorzeniem somatycznym, ale bez towarzyszących problemów psychicznych, pozostaje w roli chorego, nie podejmuje swojej normalnej aktywności domowej i zawodowej, częściej rezygnuje z pracy, stara się o rentę inwalidzką. Te wzajemne negatywne powiązania mają charakter wielopoziomowy. Trudności decyzyjne, spadek motywacji, lęk, tendencja do izolowania się od otoczenia wiążą się z ryzykiem pogorszenia współpracy pacjent–lekarz, nieregularnością wizyt, niestosowaniem się do zaleceń (typowym przykładem jest kontynuowanie palenia tytoniu przez niektóre osoby po zawale mięśnia sercowego), opóźnieniem diagnostyki i leczenia. Z kolei przewlekła, ciężka choroba somatyczna skutkuje pojawieniem się psychologicznych czynników stresowych oraz koniecznością przystosowania się pacjenta do wielu ograniczeń, bólu i dyskomfortu. Należy także pamiętać, że stany lękowe i depresyjne intensyfikują doznania bólowe oraz obniżają próg bólu¹. Silny związek między zaburzeniami nastroju a przewlekłymi dolegliwościami bólowymi wyraża się również zwiększonym ryzykiem myśli i zachowań samobójczych^2,3.

Zwiększone ryzyko przedwczesnego zgonu nie wynika tylko z tendencji suicydalnych. Przykładowo pacjenci ze schizofrenią żyją średnio 15-20 lat krócej niż osoby z populacji ogólnej, co jest spowodowane głównie schorzeniami układu sercowo-naczynioweg...