Zaburzenia psychiczne stanowią istotny problem zarówno medyczny, jak i społeczny. Obserwuje się stały wzrost liczby udzielanych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień. Zaburzenia psychiczne znajdują się wśród 10 głównych przyczyn niepełnosprawności polskiej populacji i często prowadzą do dyskryminacji oraz wykluczenia społecznego osób nimi dotkniętych¹.

Schizofrenia należy do najpoważniejszych zaburzeń psychicznych i dotyczy od 0,5 (wg definicji zgodnej z DSM-5 – Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) do 1% (zgodnie z ICD-11 – International Classification of Diseases) ogólnoświatowej populacji. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO – World Health Organization) na świecie choruje na nią 21 mln osób², w tym ok. 400 000 Polaków³. Wczesne rozpoznanie zaburzenia ze spektrum schizofrenii jest szansą na szybsze zastosowanie odpowiedniego postępowania terapeutycznego (farmakoterapia, psychoterapia) oraz mniejsze szkody zdrowotne związane z nieleczeniem choroby. Mimo postępu medycyny, także w zakresie farmakoterapii schizofrenii, wciąż część osób cierpiących na omawiane zaburzenie jest nieprawidłowo diagnozowana i leczona.

Schizofrenia to trudne doświadczenie dla pacjenta i jego otoczenia. Pociąga za sobą również znaczne koszty dla systemów ochrony zdrowia. Według WHO jest to jedno z najbardziej katastrofalnych ekonomicznie schorzeń, przyczyniających się do globalnego obciążenia chorobami społeczeństw świata⁴.

Według dostępnych danych, w Polsce wydatki na opiekę psychiatryczną, leczenie uzależnień oraz programy pilotażowe w centrach zdrowia psychicznego (CZP) w relacji do łącznych wydatków na świadczenia opieki zdrowotnej uwzględnionych w Narodowym Funduszu Zdrowia (NFZ) w 2021 r. wyniosły 3,38% (najniższy wskaźnik w 2019 r. – 3,33%, a najwyższy w 2014 r. – 3,62%)⁵. Szacuje się, że na tego typu opiekę powinno być przeznaczonych 5% wspomnianych środków³. Koszty świadczeń zawarte w rocznych planach finansowych NFZ na lata 2020-2021 zwiększyły się o 68,9%, jeśli chodzi o opiekę psychiatryczną i leczenie uzależnień oraz program pilotażowy CZP, a wszystkich świadczeń opieki zdrowotnej o 72,6%⁵.

W systemie opieki psychiatrycznej wydatki płatnika (NFZ) wciąż przeznaczane są głównie na leczenie szpitalne. W 2015 r. 70% kosztów leczenia stanowiło leczenie w warunkach stacjonarnych, w ambulatoryjnych – 24%, a świadczenia dzienne – 6%1.